1. Piot'R Tolstoi (1645-1728) Điệp Viên Quý Tộc
Của Piot’R Đại Đế
Piot'r Andreevitr Tolstoi được coi là người khởi thủy cho ngành tình
báo Nga, dòng dõi quý tộc, bá tước, con trai quan Nhị phẩm Vaxilievitr
Tolstoi, cuộc đời trải bao thăng trầm, lên cung xuống bậc, cũng là cái
gương để người đời sau biết.
Dường như ở cái tuổi năm mươi hai, người ta khó có thể bắt đầu cuộc
sống mới và lập nghiệp. Thế nhưng chính điều đó lại xảy ra với Piot’r
Andreevitr Tolstoi. Từ năm 1682 ông đã giữ chức quan thuộc hàng ngũ
phẩm trong triều. Là hậu duệ của một dòng họ quý tộc lâu đời, gần gũi với
gia đình Miloslavski, một thế lực chính trị lúc bấy giờ chống đối lại Nga
hoàng Piot'r, trong thời gian xảy ra vụ bạo loạn của các xạ thủ ông đã đề
nghị trừng trị thẳng tay đám nhà Nariskin là những họ hàng bên mẹ của
Nga hoàng Piot'r. Do vậy Tolstoi bị đuổi đến Đại Ustiuk, nơi ông đã phục
vụ trong thủy quân mười hai năm. Nhưng về sau Tolstoi lại vớ được một
dịp may hiếm có vì đột nhiên chính Nga hoàng lại thân chinh đến cái thành
phố khỉ ho cò gáy đó. Tolstoi bắn pháo hoa chào mừng, mở tiệc thịnh soạn
tiếp đãi và chuyện trò thật thông minh làm đẹp lòng Nga hoàng. "Hãy nói ta
nghe ông muốn điều gì!" - Nga hoàng Piot'r hiền từ nói. Tolstoi không cầu
xin điều gì nhiều nhặn, mà chỉ mong Nga hoàng cho phép ông tuy tuổi già
vẫn được đi học khoa học hải quân. Vậy là ở tuổi năm mươi hai ông trở
thành sinh viên ở Italia, miệt mài học tập và tốt nghiệp loại khá.
Nhưng ông không trở thành thủy thủ. Nga hoàng Piot'r quyết định dùng
Tolstoi thông minh sắc sảo và có học thức, ăn mặc bảnh bao cho hoạt động
ngoại giao và cử sang đế quốc Ottoman, Thổ Nhĩ Kì làm sứ thần. Ông đã
sống ở đó mười bốn năm. Thời đó chức vụ sứ thần và đại diện của cơ quan
tình báo thực ra chẳng có mấy phân biệt.
