kể đến những khả năng có thể xảy ra của chúng, như đã được nhấn mạnh
bởi nhà kinh tế học uyên bác người Mỹ Frank Knight và nhà kinh tế học
người Anh John Maynard Keynes đầu thế kỷ XX. Knight và Keynes lập
luận rằng loại hành vi có lý trí, cái mà hình thành nên phần lớn nền tảng của
kinh tế học hiện đại không thể bị ảnh hưởng bởi loại bất ổn này.
Lời giải thích tốt nhất cho khái niệm bất ổn - hay nói cách khác là sự phức
tạp của thế giới - có lẽ là rất đáng ngạc nhiên, lại được đưa ra bởi Donald
Rumsfeld, Bộ trưởng Quốc phòng trong nhiệm kỳ đầu tiên của George W.
Bush. Trong một cuộc họp báo về tình hình tại Afghanistan vào năm 2002,
Rumsfeld phát biểu: “Có những điều đã biết đã được biết đến. Có những
điều chúng ta biết chúng ta đã biết. Có những điều không biết đã được biết.
Có nghĩa rằng có những điều mà chúng ta biết chúng ta không biết. Nhưng
cũng có những ẩn số chưa biết. Có những điều mà chúng ta không biết là
chúng ta không biết.” Tôi không nghĩ rằng những người tại Tổ chức vì sự
Trong sáng của Tiếng Anh (Plain English Campaign), những người đã trao
giải thưởng “Phát ngôn nhảm nhí” (Foot in Mouth) năm 2003 cho phát biểu
này, hiểu được ý nghĩa của phát biểu về sự hiểu biết của chúng ta về tính
duy lý của con người này.
Vì vậy, chúng ta làm gì khi thế giới thật phức tạp và khả năng hiểu nó của
chúng ta hạn chế như vậy? Câu trả lời của Simon là chúng ta cố tình hạn
chế quyền tự do lựa chọn của mình để làm giảm phạm vi và mức độ phức
tạp của những vấn đề mà chúng ta phải đối phó.
Điều này nghe có vẻ khó hiểu nhưng xét cho cùng đây chính là những gì
chúng ta luôn làm. Hầu hết chúng ta tạo ra thói quen trong cuộc sống của
mình để chúng ta không phải đưa ra quá nhiều quyết định một cách quá
thường xuyên. Thời lượng ngủ tối ưu và thực đơn bữa sáng tối ưu thay đổi
mỗi ngày, tùy thuộc vào điều kiện thể chất của chúng ta và các nhiệm vụ
trước mắt. Tuy nhiên hầu hết chúng ta đi ngủ cùng một lúc, thức dậy cùng
một lúc và ăn những thức ăn tương tự cho các bữa ăn sáng, ít nhất là trong
suốt các ngày thường trong tuần.
