lãm, dám bỏ quê xứ để qua thuộc địa miền nhiệt đới, khi người ta có bộ óc
khá to, có cái trán sói sọi vì quá suy tư.
Nghe trình bày những khó khăn trong công việc làm ăn, ông Lơ Pheo
mỉm cười:
- Hèn gì... Ngành canh nông ở đây kém phát triển, thua Nhật Bổn,
Miến Ðiện, Nam Dương. Ðất nào mà không sanh ra huê lợi. Vậy chớ mấy
ông điền chủ"An Nam" ở gần đất của tôi sanh sốn bằng nghề gì?
Thầy hương quản nói:
- Dạ, họ không làm ruộng.
Ông Lơ Pheo trố mắt:
- Tại sao họ xưng là người trồng tỉa lúa gạo. Họ khai trong giấy tờ
làRi-di-cun-tưa (Riziculteur).
Thầy hương quản gãi đầu:
- Họ sống bằng nghề nuôi cá.
- Ồ!Phọt-mi-đáp . Nuôi cá là chuyện khác với làm ruộng. Bây giờ,
thầy hương quản cứ cho tôi biết. Mỗi mùa nuôi bao nhiêu... con cá? Loại cá
gì? Cho cá ăn mồi gì? Làm sao có đủ thức ăn cho cá lớn? Lúc cá đẻ, phải
săn sóc cá mẹ cá con ra sao? Mỗi ngày, cá ăn mấy lần? Mỗi năm, bán được
bao nhiêu tiền?...
Thầy hương quản nói tóm tắt:
- Dạ, theo chỗ tôi biết thì mỗi người chủ đều bán ra vài chục ngàn kí lô
cá. Ðó là cá lóc, cá trê, cá rô do trời sanh, trời dưỡng. Từ hồi... tạo thiên lập
địa, cá kiếm ăn một mình. Mình cứ ở không, uống rưọu mà chờ mùa nắng
để bắt cá một lần. Gọi tắt là mấy ông điền chủ"An Nam" đắp vuông nuôi
cá. Nuôi cá trong cái"vuông" .
- Vuông là cái gì? Sao tôi chưa nghe sách vở nói tới. Cái hình bốn góc
bằng nhau. Làm sao cá ở trong đó?
Thật vô cùng bối rối cho thầy hương quản. Làm sao giải thích rõ ràng
cho ông Tây thuộc địa nghe được. Thầ ngỏ ý muốn đưa ông Lơ Pheo ra
ngoài vuông để ông ta quan sát tận nơi. Trời nắng chang chang, đổ sao.
Ông Lơ Pheo lắc đầu, nghĩ đến những vụ ám sát, bắt cóc. Phía chân trời,
dường như có một dẫy rừng chạy dài.
