Nhưng bọn người háo thắng vẫn bàn bạc . Họ nghĩ mơ màng đến mấy
ông hương chức hội tề . Nào ông cả Bon, ông chủ Xìa, Ông Xã Mực, ông
thầy giáo Kiết, ông ban trưởng Huê kiều - Ông ban Xinh . Tất cả đang cúi
đầu, lưng hơi khom, hột tay đưa ra để đón bàn tay ông Tây . Còn tay kia thì
sờ lên ngực, ngay quả tim già, như để tỏ tình ... Pháp - Việt đề huề!
Vài phút sau, tàu "súp lê" vang dội như để tạm biệt . Từng chiếc một
từ từ di chuyển . Mặt kinh xáng lấp lánh ... Mỗi chiếc tàu là một ống khói
đen, phun làn khói mỗi lúc một mỏng mịn . Khói vương vít, bay chập chờn
trên nền mây trắng, che khuất từng chập vài bóng diều quạ .
Bỗng nhiên một người quát to:
- Thấy mẹ rồi! Còn một chiếc Ở lại . Neo luôn tại chợ . Hay mấy ổng
dòm thấy tụi mình trong này làm điều vô lễ ! Vô lý quá . Kìa ....
Từ phía chợ, bầy trâu phóng nước sãi, trở về xóm Tà Lốc .... Ai nấy
phập phồng chờ đợi . Tin mừng hay tin buồn! Chẳng lẽ quan Toàn Quyền
nghe ngóng được tiếng nói xa xôi của bọn người vô danh núp trên nóc nhà,
trên ngọn cây, như rùa bò, như quạ đậu . Lạ thật . Trên con trâu dẫn đầu, có
tới hai người . Một thằng bé và một người lớn .
Kìa! Trâu đã tới . Người lớn ấy ngồi vênh váo, như quen như lạ, chưa
ai nhìn được hắn là ai!
Đúng rồi! Hương ấp Thum . Thầy ta trở về xóm để làm gì mà hấp tấp
như vậy . Giống như mấy ông tướng Tây cỡi ngựa phi báo, cấp báo!
Mồ hôi tuôn ra nhễ nhãi đầy mặt hương ấp . Vừa nhảy xuống lưng
trâu, thầy ta la lớn:
- Đánh mõ lên cho dân chúng tụ họp . Chuyện sanh tử lắm . Đợi cho
đủ mặt, tôi mới nói, đâu phải chuyện giỡn . Tài sản của nhà nước!
Ai nấy đều ngơ ngác, tuột xuống đất, ngồi chồm hổm, sắp hàng hai để
chờ lệnh . Gương mặt hương ấp Thum trông vừa đáng ghét vừa tội nghiệp .
Bỗng dưng mà thầy ta lên giọng đàn anh .
Có người hỏi:
- Có gì vậy ?....
Hương ấp Thum im lặng, thở hổn hển . Một ông kỳ lão với giọng đàn
anh kẻ cả:
