Cách tốt nhất để hiểu rõ sự hợp lực là thông qua hình ảnh
hoán dụ về cơ thể người. Cơ thể người không phải chỉ là tay và
bàn tay, chân và bàn chân, não bộ, dạ dày và trái tim tập hợp
lại với nhau. Đó là một tổng thể kỳ diệu hợp lực lại, để làm
nên những điều tuyệt vời bởi sự phối hợp làm việc giữa các bộ
phận riêng lẻ, chẳng hạn hai bàn tay kết hợp sẽ làm tốt hơn
nhiều khi làm từng bàn tay riêng lẻ. Hai mắt cùng nhau có thể
nhìn rõ hơn, nhận thức sâu hơn là hai mắt riêng lẻ. Hai tai cùng
nhau có thể nhận biết phương hướng âm thanh, điều mà hai tai
riêng lẻ không thể làm được. Cả cơ thể có thể làm tốt hơn nhiều
so với từng bộ phận làm riêng lẻ, không liên kết với nhau.
Bởi vậy, hợp lực có vai trò kết nối các phần với nhau.
Trong quan hệ vợ chồng hay trong quan hệ giữa cha mẹ và
con cái, hợp lực tạo ra sự sáng tạo, tư duy mới mẻ để từ đó xác
định những lựa chọn mới, những con đường mới.
Khi hợp lực, mọi người không chỉ có chung giá trị, chung
tầm nhìn, đưa ra giải pháp mới, lựa chọn mới, mà còn có ý
thức về các quy tắc ứng xử và những giá trị đã được tạo nên.
Một lần nữa, đây là cách chuyển hóa các chuẩn mực đạo lý
vào trong văn hóa gia đình. Nó khuyến khích mọi người chân
thật hơn, sống vô tư hơn và có đủ dũng cảm để đối mặt với
những hoàn cảnh khó khăn, chứ không chạy trốn, lờ đi hay cố
gắng tránh né mọi người để giảm thiểu khả năng lâm vào
những hoàn cảnh đó.
Hai con người hợp lực với nhau tạo ra “con người thứ ba”
– tượng trưng cho một quyền lực vượt trội, một lương tâm
chung, tầm nhìn và giá trị chung. Nó giữ mọi người khỏi lối
sống vô đạo đức, khỏi sự đam mê quyền lực, lạm dụng chức
vụ, quyền hạn, lạm dụng tri thức hay giới tính. Nhưng khi con
người không tuân theo quyền lực này và coi nó như một điều
luật không được áp dụng với họ, nhận thức về “con người thứ
ba” cũng sẽ biến mất. Con người trở nên vị kỷ, bó chặt mình
THÓI QUEN THỨ SÁU: HỢP LỰC • 3 6 5
