cũng lo sợ hắn sẽ nhìn thấy việc tôi đang làm và lao xuống ngay
lập tức. Tôi bịt kín từng kẽ nứt tí hon trên vách ván bằng kem đánh
răng cho đến khi chắc chắn không còn kẽ hở nào nữa. Vậy mà cảm
giác liên tục bị theo dõi vẫn còn đó.
Tôi tin rằng ít ai có thể lường được sự hành hạ và thống khổ
cùng cực mà hình thức trừng phạt kinh khủng này gây ra, khi kéo dài
trong nhiều năm, đối với những người phải gánh chịu; và khi tự
mình phỏng đoán, và suy luận dựa trên những gì hằn trên gương mặt
họ, và những gì tôi biết về sự chịu đựng bên trong của họ, tôi càng
tin rằng có một sự chịu đựng kinh khủng đến thăm thẳm mà chỉ có
chính những người phải gánh chịu mới tường tận, và không một ai có
quyền làm vậy với đồng loại của mình. Tôi cho rằng sự xáo trộn
từng bước hằng ngày với não bộ đầy bí ẩn còn tệ hại vô cùng so với
bất kỳ một sự tra tấn cơ thể nào; và bởi vì những dấu vết ghê rợn
của nó không thể cảm nhận bằng mắt thường hoặc sờ chạm như các
vết sẹo trên da; vì các vết thương của nó không lộ ra trên bề mặt,
và vì nó ít làm phát ra những tiếng thét mà tai người có thể nghe
thấy; tôi càng muốn lên án nó.
Charles Dickens, Bút ký ở Mỹ
Nhà văn Charles Dickens viết những dòng này vào năm 1842 về
chuyện biệt giam, như một sự tiên liệu và ngày nay vẫn còn giá trị.
Chuỗi ngày biệt giam của tôi, quãng thời gian mà tôi trải qua trong
căn hầm mà không một lần được rời khỏi 5 mét vuông không gian
ấy, kéo dài 6 tháng; và tổng cộng thời gian tôi bị cầm giữ là 3.096
ngày.
Quãng thời gian sống trong bóng tối hoàn toàn hoặc trong ánh
sáng nhân tạo gây ra cho tôi một cảm giác mà lúc ấy tôi không thể
