và hy sinh”. Phụ nữ Việt Nam bị tròng lên cổ cái vòng nguyệt quế ấy
nên cứ theo kim chỉ nam đó mà không hiểu rõ thế nào là vị tha là
chịu đựng là hy sinh. Mà nói về sự hy sinh thì chúng ta còn chưa
bằng phụ nữ Ấn Độ, khi mà ở thế kỷ 21, nhiều vùng ớ Ấn vẫn
còn tồn tại hủ tục từ ngàn đời nay là khi chồng chết, người vợ dù
còn trẻ mười bảy, mười tám tuổi cũng phải lên giàn thiêu để chết
theo chồng. Những người phụ nữ ấy sau khi chết xong được dân
làng phong thánh. Và một bài báo mới nhất cho biết ngay cả những
phụ nữ tốt nghiệp đại học vẫn tình nguyện chết theo chồng một
cách vui vẻ. Phụ nữ Ấn tiến bộ và Liên hợp quốc kịch liệt phản
đối hủ tục dã man này mà giờ vẫn không thay đổi được tâm nguyện
của một số bộ phận phụ nữ Ấn. Nói như vậy để thấy rằng quan
niệm như thế nào là do mỗi con người. Mình thì bảo họ hủ tục, tâm
thần, họ thì bảo như thế là thánh, họ bảo như mình mới là dã man
thì biết làm sao. Nếu ai làm điều gì mà coi đấy là niềm vui
sống, và không bao giờ ân hận thì họ đang làm đúng.
Phải chăng vì nhiều phụ nữ nghĩ rằng sự hy sinh là vẻ đẹp
khiến cho người chồng yêu họ hơn? Tôi hơi băn khoăn vì điều này.
Vì đàn ông vẫn thường trao tặng vòng nguyệt quế cho những người
vợ, người mẹ biết hy sinh (vòng nguyệt quế bằng lời nói), nhưng
khi họ liệt kê những đặc tính của người phụ nữ lý tưởng mà họ ngưỡng
mộ và mơ ước thì đức hy sinh không được bao gồm, hoặc bị xếp
xuống hàng dưới. Tôi không biết có bao nhiêu người đàn ông ôm
ấp giấc mộng được yêu một người đàn bà như chị Dậu, như cô
Tấm. Thậm chí đối với nhiều người đàn ông, ngay cả vòng nguyệt
quế bằng lời dành cho những người phụ nữ hy sinh là mẹ, là chị gái,
là vợ, là người yêu mình họ cũng quên mất. Vì tôi nhớ có một triết
luận rất hay về sự mài mòn cảm xúc. Nghĩa là mọi cảm xúc theo
thời gian đều trở nên chai sạn. Người ta không thể đau đớn được
mãi, không thể vui được mãi về một điều gì đó và cũng không thể
cứ biết ơn mãi. Những hành động hy sinh mà người đàn ông ngày
