Dostoevsky
Anh em nhà Caramazov
Dịch giả: Phạm Mạnh Hùng
Chương 3
Rút từ nhũng cuộc chuyện trò và thuyết giáo của truởng lão Zoxima
e. Về người thầy tu Nga và người đó có thể có vai trò như thế nào.
Thưa các cha và các thầy, người thầy tu là gì? Trong giới có học vấn, ngày
nay từ ấy được nói ra với ý giễu cợt, một số người còn dùng nó như lời thoá
mạ. Càng về sau càng tệ hại hơn. Sự thật là ôi đáng tiếc thay, sự thật là
trong giới tu hành cũng có nhiều kẻ ăn bám, dâm đãng và ham khoái lạc,
nhiều kẻ lang thang trơ tráo. Những người có học trong giới thượng lưu vẫn
chỉ vạch ra: "Các người là những kẻ lười biếng và vô ích sự trong xã hội,
các người sống bằng lao động của người khác, các người là những kẻ hành
khất trơ tráo". Thế nhưng trong giới tu hành có bao nhiêu người khiêm
nhường và hiền lành, khao khát sống cách biệt và nồng nhiệt cầu nguyện
trong yên tĩnh. Người ta ít nói đến những người này, thậm chí lờ hẳn đi, và
hẳn các vị sẽ hết sức ngạc nhiên nếu tôi nói rằng những người khiêm
nhường và khao khát cầu nguyện trong cô tịch ấy có lẽ sẽ một lần nữa cứu
nước Nga! Bởi vì những người sống trong cảnh thanh tĩnh, quả thực đã
chuẩn bị sẵn sàng "cho một ngày và một giờ, cho một tháng và một năm".
Sống cô tịch, họ giữ được hình ảnh Chúa Kito huy hoàng và không hề bị
xuyên tạc, trong sự thật thuần khiết của Chúa Trời, do các Cha đời xưa, các
sứ đồ, các vị tuẫn đạo để lại và khi cần, họ sẽ phơi bày hình ảnh ấy trước sự
thật đã lung lay của thế gian. Ý tưởng ấy thật là vĩ đại. Ngôi sao ấy sẽ ngời
sáng ở phương Đông.
Tôi nghĩ như thế về thầy tu, phải chăng thế là lầm, là kiêu căng? Hãy nhìn
cuộc sống của những người thế tục trong toàn bộ cái thế giới đã tự đặt mình
lên trên đám con dân của Chúa mà xem, có phải trong thế giới đó hình ảnh
và sự thật của Chúa đã bị xuyên tạc không? Họ có khoa học, nhưng khoa
