ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 542

phục vụ tình hữu ái và sự đoàn kết nhân loại, thì ngược lại, người ta lâm
vào tình trạng chia rẽ và sống tách biệt, như ông khách bí ẩn và người thay
của tôi đã nói với tôi hồi tôi còn trẻ. Vì thế ý tưởng phục vụ nhân loại, ý
tưởng về tình anh em và sự thống nhất loài người ngày càng lụi tắt trên thế
gian, lực tế nói đến ý tưởng đó thậm chí người ta còn giễu cợt, bởi vì làm
sao từ bỏ được thói quen của mình, kẻ nô lệ ấy sẽ đi đâu, một khi hắn có cơ
man nào là thói quen thoả mãn sổ nhu cầu do chính hắn tưởng tượng ra?
Hãn sống tách biệt, hắn thiết gì đến toàn cục. Kết quả là người ta tích cóp
được nhiều đồ vật hơn, mà niềm vui thì ít đi. Con đường của người tu hành
thì khác. Người ta chế nhạo sự tuân lời, ăn chay và nguyện kinh, thế nhưng
đấy mới là con đường đi đến tự do thực sự, chân chính: tôi tự cắt bỏ những
nhu cầu vô ích của tôi, tôi ghìm nén ý muốn đầy tự ái và kiêu căng của tôi,
và đã lại nó bằng sự tuân lời, và như vậy, nhờ Chúa Trời giúp đỡ, tôi đạt
được tự do tinh thần, và do đó cả sự vui vẻ về tinh thần! Ai trong hai loại
người có khả năng suy tôn tư tưởng vĩ đại và phục vụ tư tưởng đó hơn -
người giàu sống tách biệt hay người được giải thoát khỏi bạo quyền của đồ
vật và thói quen? Người ta trách nhà tu hành sống cách biệt: "Anh sống
cách biệt trong tu viện để tìm đường cứu rỗi, mà quên mất việc phục vụ anh
hữu ái của nhân loại". Nhưng ta hãy xem ai sốt sắng hơn với tình hữu ái?
Bởi vì họ sống cách biệt, chứ không phải chúng tôi, nhưng họ không thấy
điều đó. Ngay từ cổ xưa, những nhà hành đồng của nhân dân cũng từ chúng
tôi mà ra, vậy tại sao bây giờ lại không thể có những người như thế? Những
người ăn chay và những người kiêng nói khiêm nhường và hiền lành ấy
đứng ra phục vụ sự nghiệp vĩ đại. Nhân dân sẽ cứu nước Nga. Từ muôn đời
tu viện Nga vẫn đi với nhân dân. Nếu nhân dân sống cách biệt thì chúng tôi
cũng sống cách biệt. Nhân dân cùng chung tín ngưỡng với chúng tôi, mà ở
nước Nga chúng ta, nhà hoạt động không tín ngưỡng không làm nên trò
trống gì, cho dù người đó có tấm lòng chân thành và trí tuệ thiên tài. Hãy
nhớ lấy điều đó. Nhân dân sẽ đương đầu với người vô thần và quật đổ kẻ
đó, nước Nga chính giáo thống nhất sẽ xuất hiện. Hãy bảo vệ nhân dân và
chăm sóc trái tim nhân dân. Hãy giáo dục nhân dân trong bằng an. Đấy là
công quả của người tu hành, bởi vì dân ta mang Chúa trong bản thân mình.