tới, nó bỏ đi. Nó gọi tôi là đồ hèn nhát, Aliosa ạ. Lời giải đoán là: tôi là kẻ
hèn nhát! "Không phải những loại phượng hoàng như thế này bay lượn trên
trái đất!" Nó nói thêm như thế, nó nói thêm như thế! Cả Xmerdiakov cũng
nói như thế. Cần phải giết nó đi! Của khinh miệt tôi, một tháng nay tôi thấy
điều đó, cả Liza cũng sẽ khinh miệt tôi! "Anh ta ra toà để được người ta
khen ngợi" - đấy là sự giả dối dã man! Chú cũng khinh tôi, Aliosa. Bây giờ
tôi cũng sẽ căm ghét chú. Tôi căm ghét con quái vật tôi căm ghét con quái
vật. Tôi không muốn cứu con quái vật, cho nó chết rục xương trong kiếp
khổ sai! Nó đã hát thánh ca! Ôi ngày mai tôi sẽ ra trước toà, tôi sẽ đứng
trước mặt chúng và nhổ vào mặt tất cả bọn chúng!
Chàng điên cuồng chồm lên, dứt bỏ tấm khăn dắp trên đầu và bắt đầu đi lại
trong phòng. Aliosa nhớ lại những lời ban nãy của anh: "Dường như tôi
ngủ thật… tôi đi lại, tôi nói, tôi nhìn, vậy mà tôi ngủ". Tuồng như chính
điều đó hiện đang diễn ra.
Aliosa không rời khỏi anh. Anh thoáng có ý nghĩ chạy đi tìm bác sĩ, nhưng
không dám bỏ anh ở lại một mình: Chẳng biết giao cho ai trông nom. Rốt
cuộc dần dà Ivan mất hẳn trí nhớ. Chàng vẫn tiếp tục nói, nói không ngừng,
nhưng hoàn toàn không ăn nhập gì với nhau. Thậm chí phát âm sai lạc và
đột nhiên nhao đi tại chỗ. Nhưng Aliosa đã kịp đỡ anh. Ivan để cho em dìu
mình đến giường, Aliosa gắng cởi áo cho anh và đặt anh nằm. Anh ngồi
trông Ivan chừng hai tiếng nữa. Người ốm ngủ say, không động cựa, thở
khẽ và đều. Aliosa lấy chiếc gối và để nguyên cả quần áo nằm lên đi văng.
Trước khi ngủ anh còn cầu nguyện cho Mitia và Ivan. Anh hiểu bệnh mình
Ivan: "Những giày vò về một quyết định kiêu hãnh, lương tâm sâu sắc!".
Chúa Trời mà mà Ivan không tin quả thực đã chinh phục trái tim vẫn chưa
chịu phục tùng. "Phải, - ý nghĩ thoáng qua trong đầu Aliosa đã nằm trên
gối, - phải, Xmerdiakov đã chết thì sẽ chẳng ai tin lời khai của Ivan, nhưng
anh ấy sẽ đến và sẽ khai! - Aliosa lặng lẽ mỉm cười. - Chúa sẽ thắng! - anh
nghĩ. - Anh ấy sẽ vươn lên trong ánh sáng của sự thật, hoặc… sẽ chết trong
