Tiếp đó Ippolit Kirinlovich chuyển sang nói về việc ý nghĩ giết cha dần dần
nảy sinh trong đầu bị cáo như thế nào, ông theo dõi ý nghĩ ấy qua từng sự
kiện.
- Lúc đầu người ta chỉ la hét trong các quán rượu, toàn bộ tháng ấy là tháng
la hét. Ôi, người ta thích sống trước mắt mọi người và bằng cách đó, cho
mọi người biết tất cả mọi ý nghĩ dù là quỷ quái và nguy hiểm nhất của
mình, người ta thích chia xẻ với mọi người, không hiểu vì sao, ngay lập tức
đòi hỏi mọi người phải đáp lại ta bằng thiện cảm hoàn toàn, hoà nhập vào
mọi lo âu quan ngại của ta, phụ hoạ với ta và đừng cản trở ý thức của ta.
Nếu không thì người ta nổi cáu và đập tan tành cả quán rượu (Tiếp đó là
chuyện về đại uý Xneghiriov). Những người đã nhìn thấy và nghe bị cáo
nói trong tháng ấy rốt cuộc đều cảm thấy ở đây có thể không phải là những
lời la hét và hăm doạ cha mà thôi, mà với sự hăm doạ điên cuồng như thế
thì có thể chuyển sang hành động. (Đến đây biện lý miêu tả cuộc gặp gỡ gia
đình trong tu viện cuộc chuyện trò với Aliosa và cả cảnh hành hung quái gở
trong nhà cha, khi bị cáo xộc vào sau bữa ăn trưa).
- Tôi không có ý một mực khẳng định, - Ippolit Kirinlovich nói tiếp - rằng
trước đó, bị cáo đã cân nhắc và cố ý giết cha. Tuy nhiên, ý tưởng đó đã mấy
lần đứng trước anh ta, anh ta đã nghiền ngẫm nó - về việc này chúng ta có
những sự kiện, những người làm chứng và sự thú nhận của chính anh ta.
Thưa quý vị bồi thẩm, xin thú thực, - Ippolit Kirinlovich nói thêm, - cho
đến hôm nay tôi vẫn do dự không muốn quy cho bị cáo hoàn toàn cố ý
phạm tội. Tôi tin chắc rằng tâm hồn anh ta đã nhiều lần hình dung trước lúc
ác hại ấy, nhưng chỉ là hình dung nó có thể xảy ra thôi, chứ chưa quyết định
được thời hạn thực hiện, hoàn cảnh. Nhưng tôi chỉ do dự đến hôm nay thôi,
đến khi Verkhovxeva đưa trình toà tài liệu tai hại đó. Thưa quý vị, chính
quý vị nghe thấy chị ta kêu lên: "Đấy là kế hoạch, đấy là chương trình giết
người!" - chị ta đã xác định bức thư "say" bất hạnh của bị cáo như vậy đó.
