suốt đời, em muốn cứu anh thoát khỏi chính bản thân anh…". Aliosa, tôi
không xứng đáng kể lại những dòng ấy bằng thứ lời lẽ đê tiện của tôi và
bằng cái giọng điệu đê tiện của tôi giọng điệu của tôi bao giờ cũng đê tiện
và tôi không bao giờ có thể sửa chữa được! Lá thư ấy cho đến hôm nay vẫn
đâm thấu qua tim tôi, chú tưởng bấy giờ tôi thanh thản ư, chú tưởng hôm
nay tôi thanh thản ư? Dạo ấy tôi viết thư trả lời ngay (tôi không thể nào
đích thân đi Moskva được). Tôi viết lá thư bằng nước mắt, có một điều mãi
mãi làm tôi xấu hổ: tôi nhắc lại rằng bây giờ nàng giàu và có của hồi môn,
còn tôi chỉ là một kẻ thô lậu nghèo xác - tôi nhắc đến tiền! Lẽ ra tôi phải
chịu đựng điều đó, nhưng nó đã buột ra từ ngòi bút. Tôi tức khắc viết thư
về Moskva cho Ivan và giãi bày hết với chú ấy những gì có thể nói được,
thư dài sáu trang, và tôi nhờ Ivan đến gặp nàng. Sao chú cứ nhìn tôi chằm
chằm thế? Ừ, Ivan yêu nàng say đắm, bây giờ cũng vẫn yêu, tôi biết, tôi đã
làm một việc ngu xuẩn theo cách nhìn nhận của các người, của người đời,
nhưng có lẽ duy chỉ có sự ngu xuẩn ấy bây giờ mới cứu được tất cả chúng
ta. Úi chà! Chú không thấy nàng tôn sùng, nàng kỉnh trọng Ivan thế nào ư?
So sánh tôi với Ivan, lẽ nào nàng có thể yêu được một người như tôi, mà lại
sau tất cả những gì đã xảy ra ở đây?
- Thế mà tôi tin chắc rằng nàng yêu người như anh, chứ không phải người
như anh Ivan.
- Nàng yêu đức hạnh của nàng, chứ không phải yêu tôi. - Dmitri
Fedorovich buột miệng thốt lên, gần như hằn học. Chàng bật cười, nhưng
lát sau mắt chàng long lên, mặt chàng đỏ gay, chàng đấm mạnh tay xuồng
bàn. - Tôi thề với chú, Aliosa ạ. - Chàng kêu lên trong cơn giận ghê gớm và
thành thật đối với chính bản thân mình. - Chú tin hay không thì tuỳ, nhưng
nó thật như Chúa Trời là thiêng liêng, như đấng Kito là Chúa Trời, tôi thề
với chú rằng tuy bây giờ tôi chế nhạo những mình cảm cao cả của nàng,
nhưng tôi biết tâm hồn tôi một triệu lần hèn mọn hơn nàng và những tình
cảm cao thượng ấy của nàng là thành thật như thiên thần trên thượng giới!
