ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 244

Aliosa nói một cách nghiêm chỉnh và cả quyết.
- Ba không nói về tín ngưỡng của hắn, mà về cái nét ấy, về hai người tu
trong sa mạc, chỉ về nét ấy thôi: đấy là theo lối Nga phải không?
- Vâng, đấy là một đặc điểm hoàn toàn Nga. - Aliosa mỉm cười.
- Câu ấy của mày đáng giá một đồng tiền vàng, con lừa ạ, tao sẽ giao cho
mày đồng tiền ấy ngay hôm nay, nhưng còn về mọi cái khác dù mày nói lão
khoét, lão khoét. Này thằng ngốc ạ, mày nên biết rằng tất cả chúng tao ở
đây mà không tin đạo thì chỉ vì tính lông bông, vì không có thời giờ: thứ
nhất là công việc bù đầu thứ hai là Trời cho ít thời gian quá, một ngày chỉ
có hai mươi tư tiếng đồng hô, thành thử không đủ thời giờ ngủ cho no giấc
chứ đừng nói gì đến chuyện ăn năn. Còn mày chối đạo nước quân dữ khi
mày chỉ còn có việc nghĩ đến đạo và chính là lúc cần chứng tỏ đức tin! Như
vậy là có tội, chú mày ạ, tao nghĩ vậy đúng không?
- Có tội thì có tội nhưng bác hãy xét xem, bác Grigori Vaxilievich ạ, dẫu
sao thì tội cũng nhẹ thôi. Vì là con có tội nếu không vì đạo của mình mà
chịu khổ nhục, mà lại theo tà đạo của Mohamet. Nhưng lẽ ra cũng không
đến nỗi phải chịu khổ hình, bởi vì lúc đó chỉ cần bảo trái núi: hãy đè bẹp
con gián, và con sẽ ung dung bỏ đi, miệng ngợi ca uy danh Chúa Trời.
Nhưng nếu chính lúc ấy con đã thử thách mọi cách, thét lên với trái núi: đè
chết những quân dữ kia đi, mà núi vẫn trơ ra thì bác bảo làm sao con không
nghi ngờ cho được, nhất là vào cái giờ ghê rợn sợ đến chết người như thế?
Vả chăng con vẫn biết rằng con không thể được hưởng trọn vẹn nước thiên
đàng (bởi vì núi không chuyển dịch theo lời con bảo thì nghĩa là Trời chẳng
tin gì lắm đức tin của con, bởi thế phần thưởng dành cho con ở thế giới bên
kia chẳng to tát gì lắm), đã thế thì cớ gì con phải chịu cho người ta lột da
con khi sự hy sinh đó chẳng có lợi gì cả? Bởi vì cho dù con có bị lột da đến
ngang lưng đi nữa thì núi vẫn không hề nhúc nhích khi con bảo nó hay gào
thét lên. Lúc ấy chẳng những có thể nghi ngờ, mà còn có thể mất trí vì
khiếp sợ nữa kia, thành thử không thể phán đoán gì được nữa. Vậy thì con
có tội lỗi gì ghê gớm nếu như không thầy mình có lợi lộc gì, phần thưởng
gì cả ở đấy cũng như ở đây, con tìm cách ít ra cùng cứu lấy cái mạng mình?