có cả chuông nữa kia", những người mạnh mồm giễu cợt nói thêm. Cha
Ioxif bỏ đi, trong lòng chua xót, nhất là bản thân Cha nói lên ý kiến của
mình không lấy gì làm cả quyết lắm, dường như bản thân Cha cũng chẳng
tin gì mấy. Nhưng Cha bối rối vì thấy trước
rằng một cái gì tệ hại đang bắt đầu diễn ra, thậm chí sự không tuân lời đang
cất đầu dậy. Dần dần, tiếp sau Cha Ioxif, mọi tiếng nói hợp lý đều câm bặt.
Và cứ như thể có sự phối hợp, tất cả những người yêu mến trưởng lão đã
quá cố và đã từng ngoan ngoãn, cảm động phục tùng thể chế trưởng lão
bỗng vô cùng khiếp sợ điều gì không rõ khi gặp nhau chỉ rụt rè nhìn mặt
nhau. Những người thù địch thể chế trưởng lão, coi đó như một sự đổi mới,
thì cất cao đầu kiêu hãnh. "Trưởng lão Varxonofi khi qua đời không những
xác không nặng mùi, mà còn toả hương thơm, - họ hí hửng nhớ lại, - nhưng
không phải vì Cha là trưởng lão mà được như vậy mà bởi vì bản thân Cha
là bậc công chính". Tiếp đó vị trưởng lão vừa qua đời phải hứng chịu
những lời chê bai, thậm chí cả những lời kết tội tới tấp: "Cha truyền dạy
điều bất chính, chủ trương rằng đời sống là lạc thú vô cùng lớn lao, chứ
không phải là sự khuất luỵ đẫm nước mắt" - một số trong những kẻ đần độn
nhất nói. "Cha tin theo mốt mới, Cha không thừa nhận ở địa ngục có lửa
thiêu thật sự", - một số kẻ còn đần độn hùa theo. "Cha không nghiêm ngặt
trong việc ăn chay, Cha tự cho phép mình dùng của ngọt. Cha uống trà với
mứt anh đào, rất thích món đó, các bà gửi biếu Cha. Nhà khổ tu có được
phép uống trà không chứ?" - một số kẻ ghen tị nói. "Cha ngồi chễm chệ
dương dương tự đắc, - những kẻ độc bụng nhất tàn nhẫn nhớ lại. - Cha tự
coi mình là thánh, người ta quỳ trước Cha, Cha cho như thế là phải". "Cha
lạm dụng bí tích xưng tội", - những người chống đối thể chế trưởng lão
kệch liệt nhất hằn học rỉ tai nhau, trong số này thậm chí có những thầy tu
già lão nhất, nghiêm ngặt nhất trong sự sùng tín, những người chay tịnh và
kiêng nói chân chính, vẫn im lặng khi trưởng lão còn sống, bây giờ bỗng
mở miệng, đấy mới thật là ghê gớm, vì lời nói của họ có ảnh hưởng mạnh
đối với các thầy tu trẻ còn chưa vững vàng hẳn. Ông khách Obdorsk, thầy
