bạn là sẽ tránh được tình cảm đã xảy ra với chàng trai của tôi, nhưng trong
một số trường hợp, quả thực là để mình bị lôi cuốn vào cuộc đam mê tuy là
cuồng dại, nhưng do tình yêu lớn lao thôi thúc thì còn đáng trọng hơn là
không đam mê gì hết! Nhất là trong thời tuổi trẻ bởi vì một thanh niên luôn
luôn chín chắn thì chẳng hay ho gì và là thứ đồ rẻ tiền - ý kiến của tôi là
như vậy! Một số người chuộng lẽ phải có lẽ sẽ kêu lên: "Nhưng không phải
thanh niên nào cũng có thể tin vào một thành kiến như vậy, và chàng trai
của ông chẳng có quyền gì bắt mọi người phải theo anh cả". Tôi sẽ trả lời
như sau: Vâng, chàng trai của tôi tin, tin một cách thiêng liêng, không gì
lay chuyển nổi nhưng tôi vẫn không xin tha thứ cho anh ta.
Các bạn ạ, tuy ở trên tôi đã tuyên bố (có lẽ là quá hấp tấp) rằng tôi sẽ không
thanh minh, không xin lỗi và bào chữa cho nhân vật của tôi, nhưng tôi thấy
vẫn cần làm sáng tỏ một điều để độc giả tiếp tục hiểu câu chuyện của tôi.
Tôi xin nói thế này: đây không phải là chuyện chờ mong phép lạ. Không
phải là việc nôn nóng chờ mong phép lạ một cách nông nổi. Aliosa cần
phép lạ không phải đế giành phần thắng cho những niềm tin nào đó của
mình, không phải để cho một định kiến nào đó có sẵn từ trước mau mau
thắng một định kiến khác, không, hoàn toàn không: trong toàn bộ sự việc
này trước hết, ở vị trí hàng đầu là một gương mặt hiện lên trước mắt anh,
chỉ là một gương mặt - gương mặt trưởng lão yêu quý của anh, gương mặt
của bậc công chính mà anh tôn thờ đến độ. Đúng là hồi ấy và suốt một năm
trước, tất cả tình yêu ẩn sâu trong trái tim non trẻ và trắng trong của anh đối
với "mọi người và mọi sự" có lúc chỉ tập trung vào một người, - có lẽ như
vậy là không đúng lắm - ít ra là trong những lúc tình cảm bồng bột nhất, tất
cả tình yêu của anh tập trung vào vị trưởng lão yêu dấu nay đã qua đời.
Thực ra, suốt một thời gian dài, đối với anh con người đó là lý tưởng tuyệt
đối, mọi sinh lực tuổi trẻ của anh không thể không khao khát chỉ hướng về
lý lường đó, thậm chí có những lúc anh quên hết cả "mọi người và mọi sự".
(Sau này anh nhớ lại rằng trong ngày đau buồn ấy, anh quên bẵng cả anh
