ngoài số chu cấp hàng năm như trước, cho đến khi tôi chết cô cũng không
được thêm gì đâu, và trong di chúc tôi cũng không cho gì nữa". Ông ta giữ
lời: khi chết ông ta để lại tất cả cho các con trai mà suốt đời ông ta vẫn bắt
phải ở với mình, coi ngang hàng như bọn đầy tớ, cùng với vợ con họ, còn
Grusenka thậm chí không được nhắc đến trong di chúc. Những chuyện đó
sau này người ta đã biết. Bằng cách khuyên nàng sử dụng "vốn riêng" như
thế nào, ông ta đã giúp nàng khá nhiều và chỉ dẫn "công việc" cho nàng.
Khi Fedor Pavlovich Karamazov thoạt đầu có quan hệ với Grusenka do
một "phi vụ" tình cờ, sau lại đâm ra mê nàng đến mất trí - điều mà chính
ông ta không ngờ - thì ông già Xamxonov, lúc ấy đã kề miệng lỗ, cười nhạo
thoả thích. Đáng chú ý là suốt thời gian Grusenka có quan hệ với ông già
của mình, nàng dường như hoàn toàn thật lòng với ông ta, và đây dường
như là người duy nhất trên đời mà nàng đối xử thật tâm như vậy. Gần đây
nhất, khi Dmitri Fedorovich xuất hiện với mối tình của mình, ông già
không cười nữa. Trái lại, có lần ông đã nghiêm trang khuyên Grusenka:
"Nếu chọn một trong hai người, bố hay con trai, thì hãy chọn ông già,
nhưng nhất định phải bắt lão già đểu giả cưới cô hẳn hoi, mà trước hết là
phải cho cô một khoản vốn. Nhưng đừng thân mật quá với gã đại uý, kẻo
rồi không thoát ra được đâu". Đấy là lời ông già dâm đãng nói với
Grusenka khi ông ta cảm thấy mình sắp chết đến nơi và quả nhiên, năm
tháng sau ông ta từ trần. Xin nói qua rằng mặc dù trong thành phố chúng tôi
nhiều người biết sự kình địch lố lăng, quái đản giữa hai cha con nhà
Karamazov vì Grusenka, nhưng không mấy người hiểu ý nghĩa thực sự của
mối quan hệ giữa ông già và con trai. Ngay cả hai người đầy tớ gái của
Grusenka (sau khi đã xảy ra thảm hoạ mà sau này tôi sẽ nói đến) đã khai
trước toà rằng Agrafena Alecxandrovna tiếp Dmitri Fedorovich chỉ vì sợ,
bởi chàng "doạ giết" nàng. Nàng có hai đầy tớ gái, một bà nấu bếp rất già,
trước hầu hạ trong gia đình cha mẹ nàng, bà ta ốm yếu và gần như điếc, và
cháu gái bà ta, một cô bé mười hai tuổi linh lợi, là hầu phòng của Grusenka.
Grusenka sống rất tằn tiện và nhà cửa bày biện rất thanh bạch. Gian nhà
