"Anh em nhà Karamazov" là tác phẩm vĩ đại nhất của ông, là tác phẩm
tổng kết cả cuộc đời viết văn của ông: ở đây hội tụ tất cả những ý tưởng
chủ đạo mà nhà văn ấp ủ suốt đời và đã giãi bày một phần trong tác phàm
trước đó, đây là sự kết tinh kinh nghiệm sóng sóng gió đầy đau khổ của nhà
văn và vô vàn quan sát trong thực tế, tay nghề điêu luyện sau bốn chục năm
lao động văn học.
Thời kỳ viết "Anh em nhà Karamazov" là một thời kỳ tương đối êm đềm,
hạnh phúc trong đời tư của Dostoievsky. Quang vinh của ông lên tới tột
đỉnh: ông được bầu vào Viện hàn lâm cuối tháng 7 năm 1877 và bài diễn
văn về Puskyn ông đọc vào tháng 6 năm 1880 đã gây chấn động trong toàn
nước Nga, làm cho uy tín của ông càng thêm lẫy lừng. Cảnh túng bấn
thường xuyên trước đây đã chấm dứt, ông có thể làm việc bình tĩnh hơn,
không bị những "eo xèo" về cơm áo bám riết nữa, Anna Grigonevna là
người vợ hoàn hảo, người thư ký tận tuỵ của ông.
Hoàn cảnh nước Nga những năm 70 hết sức phức tạp và đau thương.
Sau cuộc cải cách nông thôn nam 1861, quan hệ tư bản phát triển mãnh liệt
ở Nga, nông thôn tan rã, nông dân phá sản, bần cùng hoá, kéo ra thành thị
để trở thành người làm thuê cho các chủ xưởng máy bóc lột tàn nhẫn. Gorki
viết rằng trong những năm 70-80, "tất cả những gì mang tính thú vật đều
được chính phủ cổ vũ", "tất cả những gì có tính người đều bị truy bức".
