lặng, chỉ chực khóc. Kolia bắt nó chịu đựng tình trạng ấy chừng một phút
nữa.
- Muốn nói về những biến cố lịch sử như sự thành lập một quốc gia dù
trước hết phải hiểu như thế nghĩa là gì. - Nó nghiêm khắc nói, ra giọng răn
dạy. - Tuy nhiên, tớ chẳng coi những chuyện đàn bà ấy có gì quan trọng, và
nói chung tớ rất không coi trọng lịch sử thế giới.
Nó bỗng nói thêm một cách thờ ơ, lần này là nói với tất cả mọi người.
- Đấy là lịch sử thế giới à? - Đại uý bỗng hỏi với giọng có phần sợ hãi.
- Vâng, lịch sử thế giới. Sự nghiên cứu một loạt nhưng điều ngu ngốc của
con người… và chỉ thế thôi. Tôi chỉ tôn trọng toán học và các khoa học tự
nhiên, - Kolia ra vẻ ta đây và thoáng nhìn Aliosa: ở đây nó chỉ e ngại ý kiến
của anh thôi. Nhưng Aliosa vẫn im lặng và nghiêm trang như trước. Nếu
như lúc này Aliosa nói điều gì thì sự việc sẽ chấm dứt ở đấy, nhưng Aliosa
im lặng, mà "sự im lặng của anh có thể mang tính chất miệt thị", vì thế
Kolia nổi cáu thật sự.
- Bây giờ lại đến những ngôn ngữ cổ điển ấy: chỉ là sự điên rồ, không hơn:
Hình như anh lại không động ý với tôi phải không, Karamazov?
- Tôi không đồng ý. - Aliosa mỉm cười dè dặt.
- Nhưng ngôn ngữ cổ điển, nếu anh biết hết ý kiến của tôi về chúng thì đấy
là một biện pháp cảnh sát, chúng được lập nên chỉ nhằm mục đích ấy. -
Kolia bắt đầu lại thở hổn hển. - Chúng được lập nên chỉ vì chúng tẻ ngắt, vì
chúng làm cùn nhụt khả năng. Đã sẵn tẻ nhạt rồi thì phải làm thế nào để
càng tẻ nhạt hơn nữa. Đã ngu xuẩn thì phải làm thế nào để càng ngu xuẩn
