I
TRONG CĂN NHÀ GIA NHÂN
N
hà Fyodor Pavlovich không phải ở ngay trung tâm thành phố nhưng cũng
không hẳn ở ngoại ô. Ngôi nhà khá cũ kỹ nhưng bề ngoài nom dễ thương:
một tầng, có gác nóc, sơn xám, lợp tôn đỏ. Tuy vậy nó còn vững chãi chán,
rộng rãi và tiện lợi. Trong nhà có nhiều buồng kho, nhiều xó xỉnh và những
cầu thang bất ngờ. Nhà có chuột, nhưng Fyodor Pavlovich cũng không lấy
thế làm bực tức gì cho lắm. “Dù sao tối đến cũng không buồn tẻ quá khi ta
chỉ có một mình.” Quả thực là ông có thói quen ban đêm cho đầy tớ xuống
ngủ nhà dưới, còn ông khóa cửa ở trên nhà một mình suốt đêm. Căn nhà
dưới ấy ở sân, rộng thênh thang và vững chãi, Fyodor Pavlovich đặt bếp ở
đấy, tuy nhà trên cũng có bếp: ông ta không ưa mùi nhà bếp, và thức ăn phải
đưa lên qua sân, đông cũng như hè. Nói chung ngôi nhà xây cho một gia
đình lớn: có thể chứa được một số người nhiều gấp năm, cả chủ lẫn đầy tớ.
Nhưng vào lúc xảy ra câu chuyện này, trên nhà chỉ có Fyodor Pavlovich và
Ivan Fyodorovich, còn ở căn nhà dưới của gia nhân chỉ có ba người đầy tớ:
lão Grigory, mụ Marfa vợ lão và Smerdyakov, gã đầy tớ khá trẻ. Cần nói kỹ
hơn chút nữa về ba nhân vật này. Về lão Grigory Vasilyevich thì chúng ta
nói khá nhiều rồi. Đấy là một con người cứng rắn và kiên cường, bền gan đi
thẳng tới đích của mình, miễn là cái đích ấy, do những nguyên nhân nào đó
(thường là phi logic kỳ lạ), được lão coi là chân lý hiển nhiên. Nói chung lão
