là người chính trực và không mua chuộc được. Vợ lão, Marfa Ignatyevna,
mặc dù suốt đời một mực tuân theo ý chồng, đã có lần ngầy ngà chồng ghê
gớm, chẳng hạn ngay sau khi giải phóng nông nô, mụ cứ nằng nặc đòi bỏ
Fyodor Pavlovich đi Moskva để buôn bán lặt vặt gì ở đó (hai vợ chồng cũng
có được ít tiền). Nhưng ngay hồi ấy Grigory đã quyết định, một lần dứt
khoát, là mụ nói tầm bậy, “vì đàn bà ả nào cũng bất nghĩa bất nghi”, nhưng
bỏ chủ cũ mà đi thì không được, dù chủ thế nào đi nữa, “vì bây giờ bổn phận
của họ là như vậy”.
– Bà có hiểu thế nào là bổn phận không? – Lão nói với vợ.
– Tôi hiểu, ông Grigory Vasilyevich ạ, nhưng sao chúng ta lại có bổn
phận phải ở lại đây dù tôi chẳng hiểu gì cả. – Marfa Ignatyevna trả lời dứt
khoát.
– Không hiểu thì thôi, nhưng vẫn cứ phải như vậy. Từ nay đừng nói
nữa.
Đúng như thế: họ không đi. Fyodor Pavlovich ấn định cho họ một
khoản tiền công nhỏ thôi, nhưng trả sòng phẳng. Thêm nữa Grigory biết
rằng lão có ảnh hưởng không chối cãi được đối với chủ. Lão cảm thấy như
thế, và cũng hợp lý thôi: tay hề ranh mãnh và bướng bỉnh Fyodor Pavlovich
tính tình rất cương quyết “trong một số việc của đời sống”, theo lối nói của
chính ông ta, nhưng lại rất non gan trong “một số sự việc khác của đời
sống”, điều mà chính ông ta cũng lấy làm lạ. Chính ông ta biết đó là những
việc gì. Ông ta biết và có nhiều điều ông ta sợ. Trong đời có những trường
hợp cần đề phòng cẩn thận, khi ấy không có một người trung thành thì thật
gay, mà Grigory là người trung thành bậc nhất: trong cuộc đời bon chen của
mình, đã nhiều lần Fyodor Pavlovich có thể bị ăn đòn, và ăn đòn đau, nhưng
bao giờ ông ta cũng được Grigory cứu thoát, tuy sau mỗi lần như thế lão đều
la rầy ông đến rát tai. Nếu chỉ là bị đánh thôi thì có lẽ Fyodor Pavlovich
không sợ: có những trường hợp hơn thế, thậm chí rất tinh vi và phức tạp, mà
khi ấy, chính Fyodor Pavlovich có lẽ cũng không hiểu tại sao ông tức khắc
