đây ra này!” – lão quát lên và cho nó cái tát trời giáng. Thằng bé chịu đựng,
không thốt lên lấy một lời. Nhưng lại chúi vào xó nhà mấy ngày. Chẳng hiểu
sao sau đó một tuần, nó bỗng phát bệnh động kinh lần đầu tiên trong đời, và
chứng bệnh ấy suốt đời không buông tha nó. Biết việc này, Fyodor
Pavlovich bỗng có cái nhìn khác đối với thằng bé. Trước kia ông ta thờ ơ với
nó, tuy không bao giờ mắng chửi, và mỗi khi gặp bao giờ ông ta cũng cho
nó một xu. Lúc hứng chí, đôi khi ông ta bảo đem cho nó món đồ ngọt gì đó
trên bàn ăn của mình. Nhưng khi biết nó mắc bệnh, ông ta bắt đầu chăm
nom nó, ông mời bác sĩ, muốn chạy chữa cho nó, nhưng hóa ra bệnh nó
không thể chữa được. Trung bình nó lên cơn mỗi tháng một lần, kỳ hạn
không nhất định. Cơn cũng mạnh yếu khác nhau: có những cơn nhẹ, có
những cơn rất nặng. Fyodor Pavlovich nghiêm cấm Grigory đánh đập thằng
bé và cho nó lui tới nhà trên với mình. Tạm thời ông ta cũng cấm không
được bắt nó học hành gì cả. Nhưng có lần, hồi nó đã mười lăm, Fyodor
Pavlovich thấy nó vơ vẩn cạnh tủ sách và đọc tên sách qua ô kính. Fyodor
Pavlovich có khá nhiều sách, khoảng hơn một trăm cuốn, nhưng chưa ai
thấy ông ta đọc sách bao giờ. Ông ta lập tức trao chìa khóa tủ cho
Smerdyakov: “Thế thì đọc đi, mày làm thủ thư cho tao còn hơn là đi tha thẩn
ngoài sân, ngồi mà đọc sách đi. Đọc cuốn này này” – và Fyodor Pavlovich
lấy cho nó cuốn “Những buổi chiều ở một ấp gần Dikanka”
Thằng bé đọc hết, nhưng không thích, không lần nào mỉm cười, trái lại
đọc xong nó cau có.
– Sao? Không buồn cười à? – Fyodor Pavlovich hỏi. Smerdyakov im
lặng.
– Trả lời đi, thằng ngốc.
– Toàn những chuyện bịa đặt. – Nó cười khẩy, nói lí nhí.
– Cút xéo đi, cái thứ tôi đòi có khác. Khoan đã, đây là cuốn “Lịch sử
thế giới” của Smaragdov, viết toàn sự thật thôi, đọc đi.
