– Ồ không, tôi không cười và hoàn toàn không nghĩ rằng cậu nói dóc
với tôi. Tôi hoàn toàn không nghĩ như thế, vì tất cả những điều đó, than ôi,
lại là sự thật trăm phần trăm. Này, thế cậu đọc Pushkin rồi chứ. “Onegin” ấy
mà. Thì cậu vừa nói về Tatyana mà?
– Không, tôi chưa đọc, nhưng tôi muốn đọc. Tôi không có thành kiến,
anh Karamazov ạ. Tôi muốn nghe cả hai phía. Anh hỏi để làm gì kia chứ?
– Hỏi vậy thôi.
– Này anh Karamazov ơi, anh khinh tôi lắm phải không? – Kolya bỗng
xẵng giọng hỏi và vươn thẳng người trước mặt Alyosha, như lấy tư thế. –
Xin làm ơn nói thẳng cho.
– Khinh cậu ấy ư? – Alyosha ngạc nhiên nhìn Kolya. – Vì lẽ gì kia
chứ? Tôi chỉ lấy làm buồn rằng một bản chất đáng yêu như cậu, chưa bắt
đầu sống mà đã bị làm hỏng bởi sự phi lý thô thiển như vậy.
– Về bản chất của tôi thì xin anh đừng lo, – Kolya ngắt lời với vẻ tự
phụ, – còn về việc tôi đa nghi thì đúng thôi. Đa nghi một cách dớ dẩn, đa
nghi một cách thô lỗ. Vừa rồi anh mỉm cười, còn tôi có cảm giác như thể
anh...
– À, tôi mỉm cười về chuyện hoàn toàn khác. Cậu ạ, tôi cười về chuyện
thế này này: mới đây tôi có đọc ý kiến của một người Đức đã từng sống ở
Nga nhận định về thanh niên học sinh của chúng ta hiện nay như sau: “Hãy
đưa cho một học sinh Nga tấm bản đồ bầu trời sao, – ông ta viết, – tấm bản
đồ mà cho đến lúc ấy cậu ta không hề biết, ngày mai cậu ta sẽ trả lại cho anh
tấm bản đồ đã bị sửa chữa.” Chẳng có kiến thức gì và rất mực hợm mình,
đấy là điều người Đức ấy muốn nói về học sinh Nga.
– À, như thế thì hoàn toàn đúng! – Kolya bỗng cười rộ lên. – Tuyệt đối
đúng! Hoan hô cái ông người Đức. Nhưng đầu óc hạn hẹp của ông ta không
nhìn thấy mặt tốt đẹp, anh nghĩ sao? Hợm mình thì có, nhưng đấy là do trẻ
