bẹp. Nhưng nếu nước này không lệ thuộc vào Anh thì Pháp càng được lợi
hơn, vì không bị dính líu vào những rắc rối trên lục địa, nước Anh có thể
đơn thương độc mã chiến đấu với Pháp trên mặt biển. Nhưng Pháp do bị
chính sách đối với châu lục cản trở, nếu không có đồng minh sẽ không thể hi
vọng giành được quyền kiểm soát mặt biển từ tay Anh. Thế mà Louis lại
nghĩ đến việc tiêu diệt đồng minh, ông ta còn nhờ Anh giúp đỡ. Kết quả cuối
cùng đã rõ, nhưng bây giờ là lúc cần phải xem xét những đặc điểm chính của
cuộc ganh đua này.
Một đường lối khác hẳn đã được đệ trình lên nhà vua ngay trước khi
ngài bắt tay vào thực hiện kế hoạch và trong khi vẫn còn thời gian để lái sức
mạnh của Pháp sang hướng khác. Đó là dự án của Leibnitz, đã được nói đến
ở trên. Đây là dự án đặc biệt thú vị đối với đề tài của chúng ta, vì nó đề nghị
thay đổi hoàn toàn chính sách do Louis đưa ra – coi việc mở mang lãnh thổ
trên đất liền chỉ là mục tiêu thứ hai, mở rộng lãnh thổ trên biển mới là mục
tiêu chính yếu của nước Pháp – kiểm soát mặt biển và nền thương mại là cơ
sở cho sự vĩ đại của đất nước. Mục tiêu trực tiếp của nước Pháp lúc đó là Ai
Cập, nhưng sẽ không được dừng lại ở đó. Ai Cập tiếp giáp với cả Địa Trung
Hải lẫn Biển Đỏ, chiếm được nó tức là kiểm soát được tuyến đường giao
thương cực kì quan trọng, hiện nay tuyến đường này còn được bổ sung thêm
bằng kênh đào Suez. Sau khi phát hiện ra đường vòng qua mũi Hảo Vọng,
tuyến đường này đã bị giảm giá trị khá nhiều, nó còn bị giảm giá trị hơn nữa
bởi thời tiết không ổn định và đi qua những khu vực có nhiều cướp biển,
nhưng nếu có lực lượng hải quân mạnh kiểm soát được những vị trí then
chốt thì giá trị của nó có thể được khôi phục. Một lực lượng như thế ở Ai
Cập – khi đế chế Ottoman đã suy yếu – sẽ kiểm soát việc giao thương không
chỉ với Ấn Độ và Viễn Đông mà còn với cả Tây Á, nhưng việc chinh phục
không thể dừng lại ở đây. Nhu cầu kiểm soát Địa Trung Hải và mở cửa Biển
Đỏ – người Hồi giáo cuồng tín đã cấm tàu thuyền của dân Thiên chúa giáo
ra vào khu vực này – sẽ buộc người ta phải chiếm nhũng trạm dừng chân ở
bờ bên kia của Ai Cập; và Pháp sẽ phải từng bước chiếm những vị trí như
Malta, Cyprus, Aden – tóm lại, trở thành cường quốc trên biển, tương tự
Anh sau khi chiếm Ấn Độ. Ngày nay, đó là chuyện rõ ràng, nhưng nghe
