Sơ đồ IV
Trong suốt trận đánh, Rupert cố ý cho quân ra xa, nhằm kéo quân Hà
Lan ra xa bờ để nếu gió đổi chiều, quân Hà Lan sẽ không còn chỗ trú ẩn. De
Ruyter tiến theo ông ta, kết quả là trung quân tách khỏi tiền quân (B, B’), đó
là lí do D’Estrées giải thích cho sự chậm trễ của mình. Nhưng điều đó cũng
không ngăn cản được Bankert liên kết với vị chỉ huy của mình.
Hành động bất thường của Sir Edward Spragge ở hậu quân đã gia tăng
sự hỗn loạn trong hạm đội liên quân, vì một vài lí do. Ông này coi Tromp,
người chỉ huy hậu quân Hà Lan, là kẻ thù của mình, và để cho Tromp dễ
dàng lâm trận ông ta đã cho toàn bộ hậu quân dừng lại đợi. Hành động đó
của Spragge có vẻ xuất phát từ lời hứa của ông ta trước nhà vua rằng sẽ bắt
được Tromp, hoặc mang được xác Tromp về, hoặc chính ông ta sẽ chết. Việc
dừng lại, chẳng khác gì hành động tắc trách và vô kỉ luật của các kì hạm Hà
Lan trong cuộc chiến tranh trước, đã chia tách hậu quân (A”, B”, C”) đang
trôi dạt nhanh xuống dưới chiều gió, trong khi Spragge và Tromp lao vào
quyết chiến với nhau theo những tính toán riêng của mỗi người. Hai vị đô
đốc này tự đi tìm nhau và cuộc chiến của họ ác liệt đến nỗi Spragge phải hai
lần chuyển cờ của mình sang chiến thuyền khác. Trong lần di chuyển thứ
hai, một quả đạn đã rơi trúng chiếc xuồng mà ông vừa xuống, xuồng chìm
và ông cũng chìm theo.
Như vậy là cả tiền quân và hậu quân đều đã bỏ rơi Rupert, ông ta phải
đơn thương độc mã chiến đấu với Ruyter (B’). Được lực lượng tiền quân
tăng viện, Ruyter đã khéo léo cắt đứt đơn vị đi sau của trung quân bên phía
liên quân và dùng 30 hay 40 tàu của mình bao vây 20 tàu còn lại của liên
quân (C’). Thật đáng tiếc cho pháo binh ngày ấy vì kết quả không được mĩ
mãn lắm, nhưng phải nhớ rằng toàn bộ những gì mà tài nghệ của Ruyter có
thể làm – nếu không kể một khoảng thời gian ngắn ngủi – là bảo đảm chiến
đấu với lực lượng cân sức với quân Anh, không để cho sự yếu kém về số
lượng của mình bị lợi dụng. Cả Anh và Hà Lan đều bị thiệt hại lớn và có thể
nói là ngang nhau.
