đề. Phong trào vận động nhằm mở rộng thuộc địa của Pháp do dân chúng
tiến hành, mặc dù không có nhiều tên tuổi lớn. Nhà cầm quyền lại tỏ ra lạnh
nhạt và nghi ngờ; từ đây xuất hiện thái độ coi thường hải quân, đó là tiền đề
khiến cho nước này thất bại trong vấn đề chính và tiêu diệt sức mạnh trên
biển của nó trong một thời gian.
Do tính chất của các cuộc chiến tranh sắp tới, quan trọng là phải nắm
được lập trường của ba cường quốc tại những khu vực nằm ngoài châu Âu,
nơi mà cuộc chiến tranh sẽ diễn ra.
Ở Bắc Mỹ, lúc đó Anh có 13 thuộc địa – Hoa Kì thuở ban đầu – kéo dài
từ Maine tới Georgia. Hình thức thuộc địa đặc thù cho nước Anh sẽ phát
triển cao nhất trong những khu vực thuộc địa này, đấy là cộng đồng những
người tự do, tự quản và tự lập, nhưng vẫn là những người trung thành nồng
nhiệt. Họ là những người vừa làm nông nghiệp, thương nghiệp và đi biển.
Do đặc điểm của đất nước và sản phẩm, do có đường bờ biển kéo dài và
những hải cảng được che chắn, và do đặc điểm của chính họ, những người
thực dân Anh ở đây đã có đủ các thành tố của sức mạnh trên biển, một sức
mạnh đã phát triển khá rộng rãi. Nhờ một đất nước và một dân tộc như thế
mà hải quân và lục quân hoàng gia đã đứng vững trên bán cầu phía Tây.
Những người thực dân Anh có thái độ hết sức đố kị đối với người Pháp và
người Canada.
Pháp chiếm được Canada và Louisiana, một khu vực rộng hơn rất nhiều
so với tên gọi hiện nay, và khẳng định chủ quyền đối với toàn bộ thung lũng
Ohio và Mississippi – dựa vào quyền của người tìm ra đầu tiên, và là mắt
xích cần thiết giữa St. Lawrence với vịnh Mexico. Lúc đó, chưa nước nào
chiếm được một cách trọn vẹn đất nước trung gian này, tuyên bố của Pháp
cũng không được Anh công nhận, những người thực dân Anh ở đây đòi
được quyền mở rộng vô giới hạn lãnh thổ của mình sang phía tây. Sức mạnh
của Pháp nằm ở Canada, sông St. Lawrence tạo điều kiện cho họ tiếp cận
với trung tâm đất nước, và mặc dù Newfoundland và Nova Scotia đã bị mất,
họ vẫn còn giữ được vị trí then chốt trong lối vào vịnh và sông trên đảo
Cape Breton. Canada đặc trưng cho hệ thống thuộc địa của Pháp, được gieo
