Sơ đồ XIV
Xin dừng lại ở đây để nghe Suffren lí giải quan điểm của ông. Trong
báo cáo gửi bộ trưởng hải quân, ông viết như sau:
“Tôi phải tiêu diệt hải đoàn của địch không phải chỉ vì tôi có ưu thế lớn về mặt quân số mà
vì đã chiếm được vị trí thuận lợi hơn khi tấn công. Tôi tấn công con tàu ở hậu quân và đi ngang
hàng với chiếc thứ 6 của địch. Như vậy, tôi đã loại 3 chiếc khỏi vòng chiến, thành ra ta có 12
chống lại 6. Tôi bắt đầu trận đánh vào lúc 3 giờ 30, sau khi đã tiến lên dẫn đầu hàng quân và ra
lệnh sắp xếp đội hình tốt nhất có thể được; chưa được như thế thì tôi chưa khai hoả. Vào lúc 4
giờ, tôi hạ lệnh cho 3 tàu bắn 3 loạt đạn vào tàu đi cuối cùng của địch, còn toàn hải đoàn thì
tiến sát tàu địch, có thể bắn súng ngắn cũng tới. Tín hiệu, mặc dù đã được nhắc lại, nhưng
không được thi hành. Tôi không lao lên, đấy là để tôi có thể theo dõi 3 chiếc tàu ở hàng tiền
quân địch, chúng có thể chuyển hướng và vượt qua tôi. Nhưng trừ chiếc Brilliant, tức là chiếc
vượt qua hậu quân địch, không có tàu nào tiến đến gần hơn tôi, cũng không có tàu nào bị bắn
nhiều hơn tàu của tôi.”
Điểm khác biệt chủ yếu của hai bản báo cáo này là Suffren khẳng định
rằng chiếc kì hạm của ông vượt qua đội hình quân Anh, từ chiếc tàu cuối
cùng cho đến chiếc tàu thứ 6. Trong khi đó Hughes lại nói rằng quân Pháp
chia thành hai hàng, và khi đến gần thì bẻ lái, một hàng hướng về hậu quân,
hàng kia hướng vào trung quân hải đoàn của ông ta. Tiến quân như trình bày
của Hughes thuận lợi hơn, vì nếu chiếc tàu dẫn đầu của bên tấn công đi dọc
theo đội hình địch, từ chiếc cuối cùng đến chiếc thứ 6, như Suffren khẳng
định, nó sẽ bị cả 6 chiếc kia bắn ngay từ những loạt đạn đầu tiên, sẽ làm cho
nó tê liệt và rối loạn đội hình. Suffren còn nói rằng, ông định ép tàu cuối
cùng của địch vào giữa hai làn đạn bằng cách đưa 3 chiếc tàu của mình
xuống dưới chiều gió của chiếc kia. Hai con tàu Pháp đã chiếm được vị trí
đó. Tiếp theo, Suffren còn đưa ra lí do vì sao không đưa con tàu của ông, tức
là con tàu đi đầu, áp sát vào tàu địch; nhưng vì những con tàu đi sau Suffren
không tiến lại gần hơn nên Hughes không quan tâm tới hành động của ông
này.
