với chiến thuật được viên chỉ huy Pháp sử dụng và làm tăng thêm uy tín cho
tài nghệ của ông ta. Hughes viết:
“Quân địch đang đi theo hướng đông bắc, cách chúng côi 6 dặm, gió đông bắc thổi nhẹ; họ
vừa đi vừa thay đổi vị trí những con tàu của mình cho đến tận 12 giờ 15, lúc đó họ mới đi về
phía chúng ta (a), 5 con tàu trong đội tiền quân của địch lao thẳng xuống (b) nhằm tấn công
những con tàu trong đội tiền quân của ta, còn 7 con tàu khác (b’) lao vào 3 con tàu trong đội
trung quân của ta, đấy là con tàu mang tên Superbe, con tàu mang tên Monmouth, đi trước nó
và con tàu mang tên Monarca, đi ngay sau nó. Lúc 1 giờ 30, hai đội tiền quân bắt đầu khai hoà,
3 phút sau tôi hạ lệnh nghênh chiến. Viên đô đốc Pháp trên con tàu mang rên Héros và người
phó của ông ta trên con tàu mang tên L’Orient đi ngay phía sau (cả hai đều được trang bị 74
khẩu pháo) lao thẳng vào con tàu Superbe
của ta, có thể bắn súng ngắn cũng tới. Héros tiếp
tục giữ vị trí, nó bắn liên tục và cũng bị bắn lại một cách dữ dội trong vòng 9 phút; sau khi bị
thương khá nặng, nó quay sang tấn công con tàu mang tên Monmouth lúc đó đang giao tranh
với một con tàu khác của địch và tạo khoảng trống cho hậu quân của ta tiến lên tham chiến với
trung quân, nơi trận đánh đang diễn ra một cách ác liệt nhất. Lúc 3 giờ chiều, chiếc Monmouth
bị bắn bay mất cột buồm lái, sau đó vài phút thì mất luôn cả cột buồm chính và rời khỏi đội
hình xuống cuối chiều gió (C, c); 4 giờ kém 15, gió bắc tiếp tục thổi mạnh mà không thấy có
gió thổi từ biển vào đất liền, vì sợ mắc cạn nên tôi ra hiệu giữ vững đội hình và chuyển hướng,
gió thổi vào mạn trái, trong khi vẫn tiếp tục giao tranh với quân địch.”
Trên thực tế, đây là trận đánh có sự tập trung quân đông đảo nhất.
Trong trận đánh dữ dội nhất giữa hai viên tướng kiên cường này, thiệt hại
của phía Anh là 137 người chết, 430 người bị thương trên 11 con tàu. Trong
đó, hai chiếc tàu ở trung quân, chiếc kì hạm và chiếc đi liền ngay trước đó
có 104 người chết và 198 người bị thương – tức là chiếm tới 53% toàn bộ
thiệt hại của hải đoàn, trong khi quân số của hai con tàu lại chỉ chiếm có
18% lực lượng của hải đoàn mà thôi. Thiệt hại này lớn hơn hẳn, đấy là nói
nếu so sánh với kích thước của những con tàu dẫn đầu đội hình trong trận
Trafalgar
. Thiệt hại về mặt vật chất đối với thân tàu, cột buồm… còn
nghiêm trọng hơn. Do quân địch chỉ tập trung tấn công vào mấy con tàu của
Anh nên hải đoàn đã bị tẻ liệt hoàn toàn. Hải đoàn Anh đã ở thế yếu ngay từ
