thể hiện không chỉ trên chiến trường mà còn trong tính kiên định qua những
hành động mà ông thể hiện khi nắm giữ những vị trí đầy khó khăn và đã đưa
ông lên ngang tầm với đòi hỏi của hoàn cảnh và những sự cố bất ngờ.
Cả trong việc chỉ huy các chiến dịch lẫn trên chiến trường dưới làn đạn
địch, tinh thần quyết tâm đầy cao thượng là phẩm chất đặc biệt của Suffren;
và sự kết hợp lòng quyết tâm với niềm tin rõ ràng và tuyệt đối của ông về sự
cần thiết phải tìm và đánh tan hải đoàn địch là những đặc điểm chủ yếu của
nhà quân sự này. Niềm tin là ánh sáng soi đường cho ông, còn lòng quyết
tâm là tinh thần nâng đỡ ông. Là một chiến thuật gia, theo nghĩa là người
huấn luyện tàu thuyền – tức là tạo ra sự thống nhất trong hành động và vận
động của tàu bè – dường như ông còn có một số khiếm khuyết, và có thể
chính ông cũng tự nhận, với một thái độ khinh bạc nhất định, rằng về khía
cạnh này những người phê phán ông có lí của họ. Dù ông có hoặc không thi
hành các chiến thuật – theo nghĩa chiến thuật sơ đẳng và tiến hoá – như một
thứ nguỵ trang cho tính rụt rè thì trong hành động của ông vẫn luôn có một
điều gì đó khiến cho những lời đồn đại như thế có phần đúng. Nhưng thái độ
khinh bạc thì nguy hiểm, thậm chí ngay cả đối với một thiên tài. Khả năng di
chuyển cùng nhau và giữ được sự thống nhất và chính xác trong hành động
là nhu cầu thiết yếu cho việc triển khai toàn bộ sức mạnh của cả hải đoàn,
đấy là việc không thể coi thường; đấy là điều đặc biệt quan trọng cho sự tập
trung sức mạnh mà chính Suffren luôn mong muốn, nhưng vị trí mà ông sắp
xếp trước đó không phải lúc nào cũng bảo đảm được điều này. Nghe có vẻ
ngược đời, nhưng chắc chắn là chỉ có những hạm đội có khả năng thực hiện
những cuộc vận động đúng quy tắc mới đủ sức tránh được điều đó, chỉ có
những thuyền trưởng trong quá trình học tập đã làm quen với những giai
đoạn biến đổi của quá trình vận động mới có thể nắm bắt được cơ hội để
thực hiện những hành động độc lập trên chiến trường. Howe và Jervis đã
phải chuẩn bị con đường dẫn đến chiến thắng của Nelson. Suffren kì vọng
quá nhiều vào các vị chỉ huy dưới quyền ông. Ông có quyền hi vọng rằng họ
làm được nhiều hơn những việc họ đã làm, nhưng nắm bắt tình thế một cách
nhanh chóng và tính kiên cường – đấy là những điều mà tạo hoá chỉ ban cho
vài người – là kết quả của quá trình rèn luyện và kinh nghiệm.
