nghiêm khắc lên án cõi trần gian đến thế, lại chứa đựng những lời nói vĩ đại: “Ta
đến không phải để phán xử, mà để cứu độ cõi trần gian”. Đây là những lời nói
của tình thương yêu thần thánh vốn xuyên thấu toàn bộ tình trạng hư hỏng của
cõi trần gian, mở mắt ra cho nó và cho nó biết được giá trị cao cả vô điều kiện
của mình và vì thế mà lo lắng cứu độ nó, - đại khái tương tự như người mẹ
thương yêu vẫn thấy và vẫn yêu quý linh hồn sinh động, quý giá, thanh sạch và
thiêng liêng đối với người mẹ ấy ngay cả ở đứa con hư hỏng và tội lỗi của mình.
Cái ác của cõi trần gian - cái khởi nguyên tiêu cực vốn đã được suy tưởng ngay
cả ở ý thức cựu ước, bao trùm cõi trần gian như kết quả của tình trạng “sa đọa”, -
đã có thể chỉ làm méo mó và suy yếu đi nhưng không thể tiêu diệt được và triệt
hạ tận gốc rễ cái cơ sở tiên khởi của cõi trần gian vốn được chính Thượng Đế xác
định nên vì vậy là tích cực và thiêng liêng.
Giá trị tích cực ấy và tính thiêng liêng đối với chúng ta của cơ sở tiên khởi
bản thể luận cõi trần gian được xác định không phải chi vì nó là tạo vật của
Thượng Đế mà Thượng Đế có lúc đã nói: “đó, mọi chuyện thật rất tốt”. Nó còn
được xác định chính xác hơn nữa bởi tính đồng thuộc hữu cơ của con người đối
với cõi trần gian, bởi tính cùng chung bản chất súc vật của chúng mà chúng ta
vừa nhắc tới. Đối với chúng ta mọi tạo vật, toàn cõi trần gian đều được rạng sáng
thông qua con người.
Vào thế kỷ XIX thuyết tiến hóa luận kiểu Darwin đã khám phá rằng, con
người không phải là thực thể độc tôn, không phải thực thể thuộc trật tự đặc biệt
khác biệt về nguyên tắc với tất cả thế giới động vật còn lại hay là với thế giới hữu
cơ nói chung, mà ngược lại, là thực thể có gốc rễ họ hàng bên trong với toàn bộ
thế giới còn lại, vì rằng đã xuất hiện từ trong lòng của nó. Phát hiện ấy về gốc rễ
họ hàng của con người với toàn bộ thế giới còn lại đã được hiểu và được rao
giảng như vạch trần tính trá ngụy yêu sách của con người có nguồn gốc cao cả và
như chứng minh rằng con người “trong thực chất” là một hiện thực có cấp bậc
không cao hơn “con khỉ” bao nhiêu, và thậm chí không cao hơn “chất nguyên
sinh” hay “con amip”. Thế nhưng trong khi thừa nhận gốc rễ họ hàng của con
người với thế giới còn lại, vẫn có thể và cần phải đưa ra từ đó một kết luận hoàn
toàn ngược lại. Tiến hóa luận kiểu Darwin vấp phải một trở ngại thuần túy logic
không thể nào vượt qua được, ấy là xuất phát từ cái thấp hơn không làm sao có
thể giải thích được cái cao hơn-, vì rằng hiển nhiên là trong cái lỏn hơn có chứa
đựng cái nhỏ hơn, nhưng từ cái nhỏ hơn, như nó là thế, không làm sao có thể
“nắm được” cái lớn hơn. Cũng như xét đoán về khả năng và tầm cỡ của con
người (ví dụ như của một họa sĩ hay nhà tư tưởng) chúng ta không dựa vào
