ANNA KARENINA - Trang 27

người đàn bà ích kỷ khác. Cả hai chị em Doli và Kitti đều là những người
có nữ tính tốt đẹp, trung thành với trách nhiệm người vợ, người mẹ. Nhà
văn ra sức ca ngợi những con người đã sinh ra và giữ gìn cuộc sống trên
trái đất này.
Tuy nhiên, những nhân vật trên của Tolxtoi có đời sống tinh thần quá eo
hẹp. Họ không muốn bước chân ra khỏi ngưỡng cửa gia đình, không đòi
hỏi, lo lắng gì mọi quyền lợi khác. Nhà văn cho rằng tâm tình mọi người
đàn bà đứng đắn chỉ là "thờ chồng nuôi con". Ông phủ nhận vai trò người
đàn bà trong xã hội, mặc dầu vẫn giải quyết vấn đề gia đình với quan niệm
nó là một bộ phận chính hợp thành xã hội.
Dù sao Anna Carenina vẫn là cuốn tiểu thuyết xã hội, không phải tiểu
thuyết "gia đình" kiểu châu Âu.
* * *
Trong mấy dòng mở đầu cuốn truyện, có một câu: "Trong gia đình,
Oblonxki, mọi việc đều rối bét". Đây là chiếc chìa khóa mở cho ta thấy mọi
mặt đời sống nhân vật và xã hội phản ánh vào truyện. Mọi gia đình khác
của Trerbaxki, Carenin, Levin... cả nông thôn gia trưởng nước Nga đều rối
loạn, vùng vẫy chống chọi sự lấn át của chủ nghĩa tư bản, giáng xuống đầu
họ như một tai vạ không thể tránh thoát.
Quận công phu nhân Trerbaxki lo cho tương lai Kitti; Doli lo cho gia đình
sa sút; Lidia Ivanovna tin vào trò bói toán... mọi người đều lo sợ, hoang
mang trước hiện tại bấp bênh, tương lai mù mịt. Ngày mai sẽ ra sao?
Không ai dám nhìn thẳng sự thật, cố tìm quên lãng trong rượu, gái, cờ bạc,
bói toán... Chỉ mình Levin ngày đêm canh cánh lo cho cuộc sống thay đổi.
Những địa chủ quý tộc như chàng còn giữ được trại ấp, vẫn sống theo thói
quen cũ, nhưng về mọi mặt kinh tế, chính trị, văn hoá, đạo đức, đã cảm
thấy bị lối làm ăn sinh sống của chủ nghĩa tư bản tấn công. Tàn dư chế độ
nông nô nhường bước cho thời kỳ tích luỹ nguyên thuỷ của chủ nghĩa tư
bản tham lam, vô sỉ với người bạn cùng đường là đói rét, nghèo khổ của
nhân dân. Sức mạnh đồng tiền phá hỏng nhân phẩm, cá tính, quan hệ giữa
người và người.
Tất cả những sự việc lịch sử cụ thể đó gắn liền với cuộc đời và cắt nghĩa