ANNA KARENINA - Trang 474

Tất cả vấn đề là làm sao mùa thu này kiếm ra tiền đóng thuế.
Đám mugich đến nói: "Ông chủ ơi, cứu giúp chúng tôi với!". Họ toàn là
láng giềng nên tôi cũng thương hại. Tôi ứng trước một phần ba tiền. Nhưng
phải bảo họ là: "Các người ơi, các người nên nhớ là nay ta giúp các người,
khi nào cần thiết, đến lượt các người cũng phải giúp ta một tay, để gieo yến
mạch, hái cỏ khô và gặt lúa đấy nhé. Còn công nợ thì ta sẽ tính toán riêng
với nhau cho ổn thoả". Đành rằng trong bọn họ cũng có người không có
lương tâm thật đấy.
Levin từ lâu cũng biết những phương pháp gia trưởng đó rồi, chàng đưa
mắt trao đổi với Xvyajxki và ngắt lời Mikhain Pet rovitr, quay lại nói với
lão địa chủ để ria mép hoa râm.
- Theo ý ông thì bây giờ phải điều khiển việc canh tác như thế nào?
- chàng hỏi.
- Như Mikhain Pet rovitr ấy: hoặc cấy rẽ chia đôi hoặc phát canh thu tô cho
nông dân, việc đó có thể làm được nhưng chính những phương pháp đó lại
đưa đất nước đến chỗ lụn bại. ở những nơi mà dưới thời kỳ nông nô, nhờ
quản lý tốt, ruộng đất vốn một lãi chín, thì bây giờ chỉ vốn một lãi ba. Việc
giải phóng nông nô đã làm hại nước Nga!
Xvyajxki nheo mắt cười nhìn Levin và còn phác cả một cử chỉ giễu cợt
nữa; nhưng Levin thấy lời đó không có gì buồn cười cả, và thông cảm hơn
Xvyajxki. Thậm chí chàng còn thấy những lập luận tiếp theo của vị đó,
chứng minh việc giải phóng nông nô đã phá sản nước Nga, là rất đúng, mới
mẻ và không thể bác bỏ. Vị điền chủ rõ ràng đã trình bày ý kiến của riêng
mình, đó là điều rất hiếm. Ông ta đi đến ý nghĩ đó, không phải vì muốn bới
việc cho cái đầu óc nhàn rỗi của mình phải bận rộn, mà nó nảy sinh ngay
trong hoàn cảnh sống ẩn dật của ông ở nông thôn và sau khi đã được
nghiền ngẫm kỹ.
- Hẳn ông cũng nhận thấy tiến bộ bao giờ cũng phải dùng uy lực mới thực
hiện được, - ông nói, muốn tỏ ra mình không phải người thất học. - Hãy
xem những cuộc cải cách của Piot r, của Ecaterina, của Alecxandr. Hãy
xem lịch sử châu Âu đó. Đối với cải cách nông nghiệp thì lại càng đúng
hơn. Ngay đến khoai tây cũng phải dùng uy lực mới đem vào trồng ở nước