ANNA KARENINA - Trang 475

ta được. Trước đây, không phải bao giờ ta cũng cày bằng cày. Người ta
cũng phải cưỡng bách mọi người dùng nó, có lẽ từ thời phong điền thái ấp,
nhưng chắc chắn là phải dùng uy lực.
Dưới thời nông nô, ta đã cải tiến phương pháp canh tác: bao giờ cũng phải
dùng quyền lực để bắt buộc áp dụng những máy hong phơi, máy sàng sẩy,
sự vận chuyển phân bón và mọi máy nông cụ khác; lúc đầu, bọn mugich
còn phản đối rồi sau mới chấp nhận những phương pháp của chúng ta. Giờ
đây, khi chế độ nông nô đã bị bãi bỏ và quyền lực của chúng ta bị tước
đoạt, nền nông nghiệp mà đôi chỗ đã đạt tới mức phát triển rất cao, lại rơi
trở lại hình thức thô lỗ nguyên thuỷ. ít nhất đó cũng là quan điểm của riêng
tôi.
- Tại sao lại như thế được? Nếu việc canh tác của ông đã hợp lý hoá, ông có
thể dựa vào việc thuê mướn nhân công chứ,- Xvyajxki nói.
- Tôi không còn uy quyền gì nữa. Tôi xin hỏi, ai sẽ giúp tôi được nào?
"Vấn đề là ở đó: người thợ làm mướn là nhân tố chủ yếu của nền kinh tế
nông thôn", Levin thầm nghĩ.
- Thợ sẽ giúp ông.
- Bọn thợ không ưng làm việc đến nơi đến chốn và nhất là càng không
muốn dùng máy móc. Thợ của chúng ta chỉ biết có mỗi một việc: nốc rượu
say như lợn. Và khi đã say thì giao cho cái gì là phá hỏng cái đó. Hắn sẽ
làm ốm ngựa vì cho nó uống nước không phải lúc, phá hại cả bộ đồ thắng
đái mới, đổi vành đai sắt bánh xe lấy rượu uống, nhét chốt vào máy đập lúa
để làm hư đi. Hắn chán ghét tất cả những gì không phải của hắn. Vì thế
trình độ nền nông nghiệp chúng ta chỉ sút kém đi thôi. Ruộng đất thì bỏ
hoang, để cỏ dại mọc lan hoặc đem phân phát cho mugich, và ở chỗ trước
kia sản xuất được hàng triệu đấu thì nay chỉ sản xuất chừng vạn đấu thôi,
tài sản công cộng giảm sút. Nếu họ cũng thực hiện cải cách như vậy nhưng
thận trọng hơn. ..
Và ông trình bày một kế hoạch giải phóng nông nô có thể tránh được nguy
hại đó.
Levin không quan tâm đến việc đó, nhưng khi ông ta dứt lời, chàng liền trở
lại luận điểm đầu tiên của mình và quay sang nói với Xvyajxki, cố moi cho