ANNA KARENINA - Trang 51

chẳng quan tâm đặc biệt gì đến khoa học, nghệ thuật cũng như chính trị,
ông vẫn kiên quyết giữ vững quan điểm của đa số và của tờ báo về tất cả
những vấn đề đó, và chỉ thay đổi ý kiến khi đa số cũng thay đổi, hoặc, nói
đúng hơn, ông chẳng thay đổi gì hết: chính những quan điểm tự thay đổi
lúc nào không biết.
Xtepan Arcaditr không hề lựa chọn khuynh hướng cũng như quan điểm; tự
chúng tìm đến ông; ông chẳng mất công lựa chọn gì hơn chọn mũ chọn áo:
người ta ăn vận thế nào, ông làm theo như vậy. Nhưng sống trong một xã
hội mà mọi người đứng tuổi đều phải có một hoạt động trí tuệ nào đó, việc
có chính kiến đối với ông, cũng cần như đội mũ. Sở dĩ ông ưng khuynh
hướng tự do hơn khuynh hướng bảo thủ mà một số đông trong giới ông
đang theo, đó không phải vì ông thấy nó phải chăng hơn, mà bởi nó phù
hợp với lối sống của ông hơn. Phe tự do nói ở nước Nga, mọi sự đều bí bét:
quả vậy, Xtepan Arcaditr nợ đìa ra và luôn luôn túng tiền. Phe tự do nói
hôn nhân là tục lệ lỗi thời, cần phải cải cách: thực tế, cuộc sống vợ chồng
chẳng đem lại hứng thú gì lắm cho Xtepan Arcaditr, buộc ông phải dối trá,
che đậy, và điều đó trái hẳn với bản chất ông. Phe tự do nói, hay đúng hơn,
ngụ ý rằng tôn giáo chỉ là một trở lực kìm bước đám người vô học trong
dân chúng: thì đấy, Xtepan Arcaditr có bao giờ chịu đựng nổi một buổi lễ
chầu, dù ngắn nhất, mà không rấm rứt ở bắp chân; ông không tài nào hiểu
được ý nghĩa của tất cả những bài thuyết giáo hãi hùng và khoa trương về
thế giới bên kia, trong khi người ta vẫn có thể vui chơi thoả thích ở ngay
cái thế giới này. Ngoài ra, Xtepan Arcaditr, vốn thích bông đùa, thường rất
khoái trá mỗi khi có dịp châm chọc những người yên phận rằng: nếu ta
hãnh diện vì dòng giống thì lẽ nào chỉ dừng lại ở thời Ruritr(2) và không
chịu công nhận ông tổ đầu tiên là... con khỉ. Cho nên, khuynh hướng tự do
đã trở thành thói quen của Xtepan Arcaditr, và ông yêu thích tờ báo của
mình như điếu xì gà sau bữa ăn trưa, nó toả một màn sương nhẹ lâng trong
đầu.
Ông đọc xã luận, bài báo giải thích là thời buổi này, thật hoài công mà đi la
lối rằng chủ nghĩa cấp tiến đang đe doạ nuốt chửng mọi yếu tố bảo thủ;
rằng chính phủ sắp sửa bắt buộc phải ra tay bóp nghẹt con mãng xà tinh