ANNA KARENINA - Trang 645

và chủ nghĩa phủ định. Ngày xưa, - Golenichsev nói tiếp, không để cho cả
Anna lẫn Vronxki xen vào câu nào, - ngày xưa một người tự do tư tưởng là
người được giáo dục trong sự tôn trọng tôn giáo, pháp luật, đạo đức, và do
đấu tranh và lao động mà anh ta đạt tới tự do tư tưởng; nhưng ngày nay lại
xuất hiện một kiểu người tự do tưởng tưởng mới, tự nhiên nẩy nòi ra từng
bầy, thậm chí họ chưa hề nghe nói đến những quy tắc đạo đức và tôn giáo
cùng uy quyền, tự mình tiến tới phủ nhận hết thảy, tóm lại, đó là bọn người
man rợ. Ông ta thuộc loại đó. Nếu tôi nhớ đúng thì ông ta là con một viên
thị vệ ở Moskva và không được học hành gì cả. Sau khi vào Hàn lâm viện
Mỹ thuật và tiếng tăm lừng lẫy rồi, ông ta muốn học tập thêm vì ông ta đâu
phải đồ ngốc. Và ông ta nhớ đến cái ông tưởng là nguồn gốc của văn hoá:
các tạp chí. Ở thời buổi tốt đẹp xưa kia, một người muốn học tập, một
người Pháp chẳng hạn, hẳn sẽ bắt đầu nghiên cứu tất cả những nhà kinh
điển: các nhà thần học, bi kịch, sử học, triết học, anh cũng thừa biết cái
khối lượng lao động trí óc to lớn chờ đợi họ là như vậy. Nhưng thời buổi
này, ông ta chỉ việc nhảy vào đám sách báo tiêu cực, rất nhanh chóng hấp
thụ ngay lấy một ít chất gạn lọc từ khoa học phủ định đó và thế là xong.
Nếu là hai mươi năm trước đây, hẳn ông ta còn tìm thấy được trong thứ văn
chương đó những dấu vết của sự đấu tranh chống uy quyền, chống lại
những tập quán nghìn đời, qua đó ông ta có thể hiểu còn có cái gì khác nữa,
nhưng ngày nay thậm chí người ta cũng không thèm tranh luận về những
quan niệm thời trước, người ta chỉ nói gọn lỏn: không có gì cả; tiến hoá(5),
tự nhiên đào thải, đấu tranh sinh tồn đã thay thế tất cả. Trong bài viết của
tôi…
- Này, - Anna nói, từ nãy vẫn đưa mắt kín đáo trao đổi với Vronxki và hiểu
là chàng không cần biết hoạ sĩ đó được đào tạo như thế nào mà chỉ bận tâm
suy nghĩ đến việc giúp đỡ ông ta và đặt vẽ chân dung. - Này, - nàng nói,
quả quyết cắt đứt những lời thao thao bất tuyệt của Golenichsev, - hay là ta
đến nhà ông ta đi?
Golenichsev bình tĩnh lại và vui lòng nhận lời. Vì hoạ sĩ ở tận một khu phố
xa nên họ phải thuê xe.
Một giờ sau, Anna, Golenichsev và Vronxki đi xe ngựa tới một căn nhà