ANNA KARENINA - Trang 75

giữa khoa học và những vấn đề có dính líu đến tâm hồn.
Nhiều lần, họ suýt đề cập đến những vấn đề này, nhưng cứ mỗi lần mon
men gần tới cái điều Levin cho là chủ yếu, họ lại hấp tấp lảng xa để rồi lại
lao vào lĩnh vực những nét phân biệt tinh vi, những phản bác, trích dẫn,
điển cố, dẫn chứng và chàng vất cả lắm mới hiểu họ đang bàn chuyện gì!
- Tôi không thể thừa nhận, - Xergei Ivanovitr nói rành rọt, khúc chiết và
trang nhã như thường thấy trong ngôn ngữ của ông, - trong bất kỳ trường
hợp nào, tôi cũng không thể thừa nhận như Két rằng tất cả những điều tôi
hình dung về thế giới bên ngoài là do cảm giác mà ra. Khái niệm cơ bản về
con người không phải đến với tôi bằng giác quan, vì chẳng có cơ quan đặc
biệt nào để truyền đạt ý niệm đó cả.
- Phải, nhưng cả Vuyếcxt, cả Cnovxc và cả Pripaxov đều sẽ trả lời rằng ý
thức về con người của ông là do sự giao tiếp của cảm giác, nó chỉ là sản
phẩm của cảm giác. Thậm chí, Vuyếcxt còn nói dứt khoát là hễ không còn
cảm giác thì cũng không còn ý thức về con người nữa.
- Ngược lại, tôi cho rằng... - Xergei Ivanovitr mở đầu.
Nhưng một lần nữa, Levin cảm thấy, giữa lúc hơi đụng đến vấn đề chủ yếu,
họ lại né ra; chàng quyết định hỏi vị giáo sư:
- Vậy nếu cảm giác của tôi chìm đắm vào chốn hư vô, nếu thể xác tôi chết
đi, thì không thể có cuộc sống nữa chăng? - chàng hỏi.
Giáo sư có vẻ phật ý và như bị tổn thương về tinh thần vì câu phá ngang
đó: ông đưa mắt nhìn kẻ nói leo, hắn giống phu kéo thuyền hơn là triết gia,
và lại nhìn Xergei Ivanovitr như để hỏi xem nên trả lời thế nào. Nhưng
Xergei Ivanovitr tuyệt nhiên không nghiệt ngã như giáo sư: trong óc ông có
đủ cả câu trả lời giáo sư, lẫn sự thông cảm với cái quan điểm đơn giản và tự
nhiên dẫn đến câu hỏi đó; ông mỉm cười nói:
- Chúng ta không có đủ luận cứ, - vị giáo sư nhấn mạnh thêm và tiếp tục
trình bày luận điểm của mình. - Không, - ông nói, - tôi cho rằng nếu cảm
giác cũng dựa trên ấn tượng như Pripaxov đã nói thì chính vì thế mà ta
càng phải phân biệt rõ ràng hai khái niệm ấy.
Levin không nghe nữa và chờ giáo sư đi khỏi.