Đại khái cái danh « công tử Bạc Liêu » là như thế. Mặc dầu vậy,
chớ tưởng hàng công tử ở tỉnh muối đều là thứ ăn chơi. Bên cạnh hạng
công tử Bạc Liêu (xài phá hoang phí) mà đời thường nhắc nhở với ý tiếc rẽ,
hãy còn một hạng công tử Bạc Liêu đáng mặt hơn. Điển hình cho hạng sau
nầy là Phan Kim Cân, tay công tử hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, hiện nay
còn ở Bạc Liêu.
Đã là công tử Bạc Liêu, Ba Cân cũng thuộc hạng bảnh về mặt ăn
xài, có điều Ba Cân chẳng khác một Đơn Hùng Tín thuở loạn Tùy sang
Đường, hay đem tiền của trợ cấp cho những anh hùng hào kiệt còn thất cơ
lỡ vận. Điểm đặc biệt của công tử Phan Kim Cân, là có mắt xanh nhận biết
trang lỗi lạc siêu quần trong cơn phong vũ trần ai, sẵn sàng giúp đỡ cho.
Nơi nhà Ba Cân thường nuôi giấu chí sĩ cách mạng. Chính Nguyễn An
Ninh khi xuống Bạc Liêu đã được Ba Cân tỏ ra trọng đãi vô cùng.
Xuyên qua hai công tử Bạc Liêu mà chúng tôi đề cập ở bài nầy, hẳn
ai cũng nhận thấy cả về hai hạng ăn chơi vị kỷ và hoang phí có ý vị tha –
phương diện nào công tử Bạc Liêu vẫn khác thường thiên hạ. Bởi lẽ khác
thường ấy, cái danh xưng « công tử Bạc Liêu » tự nó đã hội đủ yếu tố để
đáng được… ghi vào lịch sử nhỉ ?
Điều nên biết thêm, cả hai hạng công tử Bạc Liêu ấy, dẫu sao cũng
danh chấn nhất thời mà thôi. Ngày nay gia đình xã Dù Hột (điển hình giới
ăn chơi) và Ba Cân (điển hình giới hào hiệp trọng nghĩa khinh tài) đều đã
sa sút nghèo nàn. Dù Hột nay đã mất nhưng còn người chị là cô Hai Ngó đã
chán chê cảnh phù hoa, gột rữa trần tâm phần nào mà hướng về nẻo Đạo có
lập một cảnh chùa tại Bạc Liêu, người sau là cậu Ba Cân còn sống phong
thái vẫn ung dung trong cảnh nhà cửa suy sụp, nhưng tên tuổi vẫn còn để
cho người đời nhắc nhở. Âu cũng là bài học hay cho đời noi gương, xem đó
tu tâm luyện tánh.
Tạo nghiệp đã đành là phải trả cho xong nghiệp quả. Nghiệp trần ai
mang nặng nhiều tội lỗi sa đọa, còn kịp có ngày giờ ăn năn sám hối thì hãy
