Dân tuý (4) bị lưu đày và các đảng viên Dân ý (5) bị cầm tù ở Slisenburg.
Chúng tôi cố gắng như thế có phải để cho chúng tôi chăng? Chúng tôi cần
cái đó chăng? Từ đây anh em sẽ không còn là binh lính như trước nữa, mà
là những chiến sĩ của đạo quân cách mạng đầu tiên trên thế giởi. Các anh
em hãy thành thật tự hỏi, liệu anh em đã xứng đáng với danh hiệu đó chưa?
Trong khi Tổ quốc bị đổ máu đang cố gắng lần cuối cùng để giải thoát khỏi
quân thù đang quấn chặt lấy mình như các vòi thuỷ tức, thì anh em lại nghe
theo một dúm người vô lại, vô danh tiểu tốt và anh em vô tình trở thành
một bọn đạo tặc, một đám đông vô ý thức, được tự do, thật y như câu tục
ngữ: thả heo dưới gầm bàn, nó lại thượng cẳng lên bàn. Đấy, tôi sẽ chinh
phục họ, sẽ làm cho họ phải xấu hổ.
- Ấy chớ, đừng liều mạng như vậy, - ông quận có thể ngăn, ông kín đáo trao
đổi với ông phó quận một cái nhìn đầy ý nghĩa.
Galiulin cũng can vị uỷ viên đừng làm cái việc điên rồ ấy. Anh thừa biết
những kẻ quá khích ở trung đoàn 212, thuộc biên chế một sư đoàn mà anh
từng phục vụ. Vị uỷ viên không nghe lời anh.
Bác sĩ Zhivago nhấp nhổm chỉ muốn ra về. Chàng phát ngượng trước sự
ngây thơ khờ dại của vị uỷ viên. Thái độ quỷ quyệt khôn khéo của ông
quận và ông phó quận, hai gã láu cá tức cười cũng chẳng hay ho gì hơn. Sự
ngu xuẩn và sự quỷ quyệt cũng cùng một giuộc với nhau. Và cả hai thứ ấy
đang phun ra một mớ từ ngữ rỗng tuếch, vô dụng, nhạt nhẽo mà chính cuộc
sống đang muốn gạt bỏ.
Ôi đôi khi ta muốn né tránh cái cao siêu giả tạo và bất tài, cái lối nói năng
tối nghĩa của loài người để bước vào cái tưởng chừng tĩnh mịch của thiên
nhiên, cái im lặng khổ sai của lao động bền bỉ, cái im lặng không lời của
giấc ngủ sau, của âm nhạc chân chính và của sự rung động trái tim, một sự
rung động không nói nên lời vì sự trọn vẹn của tâm hồn.
Bác sĩ chợt nhớ mình còn phải gặp Lara để biện giải, một việc dẫu sao cũng
chăng lấy gì làm thú vị. Chàng sung sướng vì buộc phải gặp nàng, dù với
cái giá như vậy. Nhưng chắc nàng chưa về. Nhân lúc thuận tiện, chàng bèn
đứng dậy, bỏ ra ngoài mà không ai hay biết.
Chú thích: