nguyên nhân - vì đói, vì bệnh hoàng đản, vì phù thũng. Họ là các độc giả
thường xuyên của phòng đọc họ quen thân với các nhân viên thư viện và
cảm thấy ở đây thoải mái như ở nhà mình.
Những người bình dân mặt mũi tươi tỉnh, khỏe mạnh, ăn mặc chỉnh tề như
đi dự hội, họ bước vào phòng đọc với dáng điệu lúng tứng, rụt rè như bước
vào nhà thờ, họ xuất hiện ồn ào hơn lẽ thường, chẳng phải vì họ không biết
nội quy, mà vì họ muốn bước vào thật lặng lẽ, song lại chưa biết làm chủ
những bước chân và giọng nói mạnh mẽ của họ.
Ở bức tường đối diện với các cửa sổ có một cái khám. Trong đó kê một cái
bục cao, ngăn cách với toàn bộ phần còn lại của phòng đọc. Đấy là nơi làm
việc của các nhân viên phòng đọc, viên thủ thư và hai nữ phụ tá của ông ta.
Một trong hai phụ tá ấy mặt mày cau có, quàng chiếc khăn len, cứ luôn tay
hết nhấc ra lại đeo vào cái kính kẹp mũi, hẳn không phải vì nhu cầu nhìn
ngó, mà là tuỳ thuộc vào sự thay đổi tâm trạng luôn xoành xoạch của mình.
Cô thứ hai mặc áo sơ mi lụa đen, chắc chắn bị bệnh đau ngực, và hầu như
lúc nào cũng áp chiếc khăn tay vào miệng và mũi, nói và thở đều qua chiếc
khăn.
Cũng như loại độc giả thứ nhất, ba nhân viên thư viện cũng mang những bộ
mặt chảy dài, phì phị, cũng nước da màu đất xam xám, nhèo nhẽo, màu dưa
leo muối mốc meo. Cả ba cứ thay nhau làm cùng một việc, họ rì rầm cắt
nghĩa cho các độc giả mới bản nội quy phòng đọc, xem các phiếu mượn
sách, trao sách ra và nhận lại. Còn thừa thời giờ nào, thì họ đều câm cúi lập
các bản thống kê hàng năm gì đó.
Và lạ thay, do sự liên tưởng khó hiểu giữa các ý nghĩ, trước cái thành phố
đang hiện diện bên ngoài cửa sổ và được tưởng tượng ở trong phòng, thứ
nữa, do sự giống nhau nhất định được gợi ra bởi vô số bộ mặt phù thũng
xám ngoét ở xung quanh, tựa hồ tất cả mọi người đều bị bệnh bướu cổ, bác
sĩ Zhivago chợt nhớ đến người đàn bà bẻ ghi khó tính trên ga xe lửa ngoại
ô vào buổi sáng hôm nào, chợt nhớ đến toàn cảnh Yuratin nhìn từ xa.
Samdeviatov ngồi bên cạnh chàng trên sàn tàu và những lời giải thích của
ông ta. Những lời giải thích được đưa ra cách xa thành phố ấy, chàng muốn
đem gắn với những gì chàng đang thấy lúc này, ở ngay bên cạnh giữa lòng