BÁC SĨ ZHIVAGO - Trang 404

Các thị trấn và làng xóm ven đường cái quan, nơi quân du kích đi ngang
qua hoặc xuyên qua, rất là khác nhau, tùy theo sự may rủi của thời vận
quân sự, - Là làng Đỏ hoặc làng Trắng. Nhìn bề ngoài, thực khó mà biết
chính quyền bên trong nằm trong tay ai. Khi đoàn quân kéo qua các thị trấn
và làng xóm ấy, chính đoàn quân dài dằng dặc đó trở thành lực lượng chủ
yếu ở đây.
Các ngôi nhà ở cả hai bên đường tựa hồ co lại và lún thấp xuống đất, trong
khi các tốp kỵ binh, ngựa, đại bác và những đơn vị bộ binh đông đảo, áo
capốt cuộn tròn khoác trên ba lô sau lưng, đạp bùn mà đi, tưởng chừng cao
lớn hơn cả các mái nhà Một lần, trong một thị trấn như thế, bác sĩ tiếp nhận
một chiến lợi phẩm là một kho thuốc Anh mà một tốp sĩ quan bạch vệ dưới
quyền tướng Kappen phải bỏ lại trong lúc rút lui.
Ngày hôm ấy mưa và ấm, có hai màu. Tất cả những chỗ có ánh sáng chiếu
vào dường như có màu trắng, còn tất cả phần còn lại là màu đen. Trong tâm
hồn cũng vậy, chỉ có cái bóng tranh tối tranh sáng, không có sự chuyển tiếp
hoặc pha sắc khả dĩ làm dịu nhẹ nỗi lòng.
Con đường bị giày xéo bởi những cuộc chuyển quân thường xuyên đã biến
thành một dòng bùn đen. Người ta chỉ có thể qua đường mà không lấm
chân ở một vài nơi cách nhau rất xa, sau khi mất công đi vòng vèo hàng
quãng dài. Trong hoàn cảnh đó, ở trấn Paginsck, bác sĩ Zhivago đã gặp lại
người bạn đồng hành trên xe lửa ngày trước là Pelaghen Chiagunova.
Chị ta nhận ra chàng trước. Chàng phải mất một phút mới nhớ lại được
khuôn mặt quen quen của người phụ nữ đang đăm đăm nhìn chàng từ phía
bên kia đường, như từ bờ đối diện của một dòng kênh, cái nhìn ngụ ý nước
đôi, rằng chị ta quyết chào hỏi chàng nếu chàng nhận ra chị ta, bằng không,
chị ta cũng sẵn sàng quay đi. Chàng đã nhận ra. Cùng với hình ảnh toa tàu
đông nghẹt những tốp người bị cưỡng bức ra phục vụ chiến trường, những
người lính áp giải, và người phụ nữ có bím tóc đuôi sam hất ra trước ngực,
chàng chợt thấy hiện lên hình ảnh những người thân trong gia đình chàng,
những chi tiết của cuộc tản cư cách đây hai năm dồn dập hiện về rõ mồn
một, những khuôn mặt thân yêu mà chàng vẫn nhớ thương da diết đến não
lòng chợt hiện ra sống động trước mắt chàng.