BÁC SĨ ZHIVAGO - Trang 425

Một con bướm lốm đốm màu nâu, như một mảnh vải màu cứ gấp vào rồi
lại mở ra, bay từ phía mặt trời qua chỗ chàng. Chàng đưa cặp mắt ngái ngủ
nhìn theo nó. Con bướm đậu xuống một chỗ hợp với màu sắc của nó nhất là
cái vỏ màu nâu thẫm của cây thông, khiến nó lẫn hẳn vào vỏ thông, hệt như
Zhivago lẫn vào tấm lưới tia nắng và bóng cây đang đùa giỡn trên người
chàng.
Một loạt ý nghĩ quen thuộc xâm chiếm trí óc chàng. Trong hoạt động y học,
chàng từng nhiều lần gián tiếp động chạm đến chúng, về ý chí và mức độ
hợp lý, hữu ích như là hệ quả của sự thích nghi ngày một cao, về sự nguỵ
thái, về màu sắc bắt chước và phòng ngừa, về sự sinh tồn của những loài có
khả năng thích nghi cao nhất. Về chuyện đó có lẽ con đường lựa chọn tự
nhiên cũng đồng thời là con đường kiến tạo và phát sinh ý thức. Chủ thể là
gì? Khách thể là gì? Định nghĩa như thế nào sự đồng nhất của chúng?
Trong cách suy luận của bác sĩ Zhivago, thì Darwin gặp Senling, con bướm
kia gặp hội hoạ hiện đại, gặp nền nghệ thuật ấn tượng chủ nghĩa. Chàng
nghĩ đến sáng tạo, đến vạn vật, đến sáng tác thật sự và giả dối.
Rồi chàng lại thiếp đi; để một phút sau thức giấc bởi tiếng nói thì thào khe
khẽ gần đâu đây. Chỉ nghe qua vài lời vọng tới Zhivago đã hiểu người ta
đang thoả thuận với nhau một chuyện bí mật, phi pháp. Hiển nhiên bọn
người kia không nhìn thấy chàng, đang nằm gần chúng. Giả dụ, bây giờ
chàng cựa quậy và để lộ sự có mặt của mình, chàng sẽ mất mạng như chơi.
Zhivago bèn rún thing giả chết và lắng tai nghe.
Một vài giọng nói, chàng đã nhận ra. Đó là mấy phần tử cặn bã tầm thường
trong đội quân du kích và đám lau nhau theo đuôi chúng như Sanka, Goska
và Teresa. Bọn này chuyên gây ra những trò xấu xa ô nhục. Một phần tử
còn đáng ngờ hơn, có dính đến vụ nấu rượu trái phép, là Dakha Gorazdyk,
song hắn tạm thời chưa bị truy cứu trách nhiệm vì đã tố giác bọn chủ mưu.
Điều khiến Zhivago ngạc nhiên là sự có mặt của Sivoblui, một chiến sĩ của
"Đại Đội Bạc", là một vệ sĩ của vị chỉ huy. Theo truyền thống có từ thời
Radin và Pugachev, kẻ thân cận được Liveri tin cậy ấy mang biệt danh là
tai mắt của chỉ huy trưởng. Vậy mà hắn cũng tham dự vào âm mưu này.
Bọn âm mưu làm phản đang thương lượng với mấy tên do đơn vị tiên