Bixyurin phụ trách hậu cần đã báo cáo về tình hình thiếu bột mì và khoai
tây gay gắt. Tuy nhiên gia súc còn rất nhiều nên Bixyurin dự kiến rằng mùa
đông này thực phẩm chính sẽ là thịt và sữa.
Thiếu quần áo ấm một số anh em du kích ăn mặc phong phanh. Họ đã giết
hết chó trong căn cứ. Những người thạo nghề thuộc da đã lấy da chó may
áo tylup cho anh em du kích, loại áo mặt trong là da, mặt ngoài là lông.
Bác sĩ Zhivago không được cung cấp phương tiện chuyên chở nữa. Xe
ngựa bây giờ được dùng cho những nhu cầu quan trọng hơn. Ở chặng di
chuyển cuối cùng, người ta đã phải dừng cáng để khiêng những thương
bệnh binh nặng nhất suốt bốn mươi dặm đường.
Tủ thuốc cửa bác sĩ Zhivago chỉ còn kí-ninh, iốt và muối glaube. Iốt cần
dùng cho việc giải phẫu và băng bó lại ở dạng tinh thể phải đem hoà tan
trong rượu cồn. Người ta bắt đầu hối tiếc dạo trước đã thủ tiêu việc nấu
rượu, bèn cho gọi những người trước đây từng dính vào vụ nấu rượu trái
phép lại, số người này được tha bổng vì nhẹ tội nhất, và nay được giao
nhiệm vụ sửa lại những dụng cụ hư hỏng hoặc làm bộ đồ mới để cất rượu.
Việc nấu rượu mạnh được phục hồi nhằm phục vụ hoạt động y tế. Mọi
người trong căn cứ chỉ lắc đầu nhấm nháy mắt với nhau. Tệ nhậu nhẹt say
sưa lại tái diễn, càng làm tăng thêm tình trạng sa sút tinh thần trong căn cứ.
Người ta cất được loại rượu mạnh đến một trăm độ. Chất lỏng nặng độ ấy
hoà tan rất dễ dàng các tinh thể iôt và các loại thuốc viên khác. Chính nhờ
cách ngâm vỏ cây kí-ninh vào loại rượu mạnh đó mà ít lâu sau, vào mùa
đông, bác sĩ Zhivago đã chữa trị được bệnh sốt phát ban mới tái phát cùng
với thời tiết giá rét.
3.
Trong những ngày ấy, bác sĩ có gặp Palyk và gia đình anh ta. Suốt mùa hè
vừa rồi, vợ con anh ta đã phải long đong vất vả trên những con đường làm
bụi, trong cảnh màn trời chiếu đất như bao kẻ tị nạn khác. Họ khiếp đảm vì
những cảnh tượng đáng sợ từng phải chứng kiến và nơm nớp đợi chờ
những nỗi truân chuyên mới. Tình cảnh lang thang dãi dầu để lại dấu vết
khó phai mờ trên cơ thể họ. Người vợ và ba đứa con của Palyk, một trai,
hai gái, đều có mái tóc sáng, cứng kèo, cháy nắng và hai hàng lông mày