BÁC SĨ ZHIVAGO - Trang 81

vui vẻ bẩm sinh hoặc chất đa sầu đa cảm không thể tạo nên nghề nghiệp.
Chàng mê môn vật lý và vạn vật học, và phát hiện rằng trong đời sống thực
tế phải làm một nghề giúp ích cho xã hội. Vì lẽ đó, chàng đã chọn ngành y.
Cách đây bốn năm, dạo còn theo học năm thứ nhất, suốt một học kỳ chàng
chuyên nghiên cứu giải phẫu dưới tầng hầm trường Đại học. Một cầu thang
quanh co dẫn xuống tầng hầm giải phẫu. Tại đây, các sinh viên chúi đầu
làm việc, hoặc theo nhóm, hoặc riêng từng người. Có anh nấp sau các bộ
xương lủng lẳng, nhai đi nhai lại bài vở, lật đi lật lại các trang sách giáo
khoa nhàu nát, có anh lãng lẽ mổ xác chết trong một góc, có anh đùa
nghịch, làm hề, nói chuyện khôi hài hoặc đuổi theo lũ chuột chạy hàng đàn
trong nhà xác. Dưới ánh tranh tối tranh sáng, cái xác chết vô danh, trần
truồng, sáng như lân tinh, đập vào mắt người ta: những thanh niên chán đời
tự tử không có ai nhận xác, nghiên cứu thiếu nữ chết đuối, xác còn nguyên
vẹn. Chất muối ôxít nhôm tiêm vào làm cho những cái xác đó có vẻ trẻ ra
và mập hơn. Người ta mổ chúng ra, cắt thành từng mảnh nhỏ. Và cái đẹp
của thể xác con người vẫn còn đó trong cả những mảnh nhỏ nhất, thành thử
đứng trước một cánh tay hay một khuỷu chân đã chặt ra, người ta vẫn còn
kinh ngạc như đứng trước tử thi của nàng tiên cá bị ném trên bàn kẽm. Mùi
formalin và phenol nồng nặc trong tầng hầm, chỗ nào cũng cảm thấy sự
hiện diện điều bí ẩn, bắt đầu từ số phận bất định của những xác chết đương
nằm dài nơi kia và kết thúc bằng bí mật của sự sống chết đang tự do ngự trị
nơi đây như ở ngay nhà nó hoặc tại bản doanh của nó.
Tiếng nói của điều bí ẩn ấy át tất cả những gì còn lại, cứ ám ảnh, cảm trở
việc giải phẫu của chàng. Nhưng nhiều điều khác trong cuộc sống cũng cản
trở chàng hệt như vậy. Chàng đã quen hẳn rồi, nên cũng chẳng thấy lo ngại
nữa.
Yuri biết suy tưởng và viết văn. Từ dạo còn học trung học, chàng đã mơ
ước viết văn xuôi, như một cuốn "tiểu sử" trong đó chàng có thể gửi gắm,
như nhét vào đó các gói thuốc nổ được nguỵ trang kỹ, những gì kỳ thú nhất
từ tất cả mọi điều chàng từng kịp chứng kiến và suy xét. Nhưng chàng còn
quá trẻ đè viết một tác phẩm như thế. Chàng bèn làm thơ thay vì viết văn
xuôi, tương tự một hoạ sĩ suốt đời vẽ phác thảo để chuẩn bị tiến tới bức hoạ