lộn hiệu Hotchkiss sơn màu bleu royal vừa về đến trước nhà riêng tại số
110 chợ Hôm (nay phố Huế - Hà Nội),
Bazin chưa kịp rời khỏi xe thì có hai thanh niên bước đến. Họ mặc
Âu phục, đầu đội mũ nỉ sang trọng có dáng dấp của người trí thức. Một
người lịch sự cúi vào trong xe và nói bằng tiếng Pháp:
- Thưa ông, có lá thư của một người quen gửi cho ông.
Hắn nhíu mày ngạc nhiên nhưng vẫn cầm lá thư. Hắn vừa liếc nhìn
chỗ tên gửi là Hãng buôn Bạch Thái Bưởi và mở thư ra đọc – thực chất
đây là bản cáo trạng dành cho hắn – lập tức một thanh niên đã rút
súng ra bắn ngay vào đầu!
Cái chết của Bazin, thực dân hoảng hốt, kinh sợ bao nhiêu thì quốc
dân vui sướng, hả hê bấy nhiêu. Tên “buôn người” đã đền tội đích đáng.
Chỉ với bìa thư của công ty Bạch Thái còn để lại hiện trường, nên dù bọn
mật thám dù không thể ghép tội ông, nhưng cũng gây nhiều khó dễ.
Con đường làm ăn của công ty Bạch Thái càng khó khăn hơn.
Sự khó khăn này còn do ảnh hưởng tàn khốc của cuộc khủng hoảng
kinh tế thế giới. Từ năm 1929, cuộc khủng hoảng này bắt đầu từ nước
Mỹ, rồi nhanh chóng tràn ra khắp thế giới tư bản. Tất nhiên nền kinh tế
Đông Dương cũng không thể đứng ngoài. Bi thảm hơn nữa, nói như nhà sử
học Trần Văn Giàu: “Đông Dương lại phải gánh một phần gánh nặng tai
hại khủng hoảng kinh tế của Pháp. Đông Dương là xứ nông nghiệp, độc
canh nên tai họa khủng hoảng lại càng ghê gớm. Ghê gớm hơn nữa là vì
ở đây, mức sống của nhân dân đã quá thấp từ lâu, nay lại xuống đến cùng
độ, và quần chúng thì hoàn toàn không có một chút tự do dân chủ nào để
đoàn kết, để đấu tranh giảm bớt sự thống khổ của mình”.
Một loạt nhà tư sản Việt Nam chịu tác động mạnh mẽ của khủng
hoảng kinh tế thế giới trong những năm 1929-1933; và sự chèn ép bằng
nhiều thủ đoạn của thực dân Pháp đã dẫn đến phá sản. Nhà sử học Trần
