48. Nói sự thật
Nếu tôi chỉ được có ba từ để khuyên, thì chúng sẽ là “nói sự thật.” Nếu
được thêm ba từ nữa, tôi sẽ bổ sung: “trong mọi lúc.” Cha mẹ tôi đã dạy tôi
“con chỉ tốt, đúng như lời nói của con,” và không có cách nào tốt hơn để
nói lên điều đó.
Trung thực không chỉ đúng về đạo đức, mà còn mang lại hiệu quả.
Trong một nền văn hóa mà ai cũng nói sự thực, thì bạn sẽ tiết kiệm được rất
nhiều thời gian phí phạm dành cho việc kiểm chứng. Khi dạy ở Đại học
Virginia, tôi đã thích áp dụng điều lệ về danh dự. Khi một sinh viên bị ốm
và cần phải thi lại, tôi không cần phải ra một đề mới. Người sinh viên chỉ
cần cam kết là chưa trao đổi với bất kỳ ai về bài thi, là tôi để anh ta thi đúng
bài thi cũ.
Người ta nói dối vì rất nhiều nguyên nhân, thông thường vì đó là cách
để đạt được điều họ mong muốn với ít công sức hơn. Nhưng cũng giống
như nhiều chiến lược ngắn hạn, nó không hiệu quả về dài hạn. Sau này, bạn
sẽ gặp lại mọi người, và họ nhớ là bạn đã nói dối họ. Và họ sẽ nói với rất
nhiều người khác về việc ấy. Đó là điều làm tôi ngạc nhiên về việc nói dối.
Hầu hết những người nói dối đều nghĩ họ sẽ thoát được lời nói dối… nhưng
thực chất, họ không thoát nổi.
