thăng bằng thì tư tưởng vượt ra ngoài giới hạn tự nhiên của nó. Bạn phải tự
bắt mình mỗi ngày vận động ít nhất là một giờ.
TÍNH DỤC
Ở loài người, nhu cầu tính dục chỉ kém nhu cầu ăn uống về tính cách
kịch liệt và gây nhiều vấn đề rắc rối. Hóa công muốn cho loài người sinh
tồn, đã cho phụ nữ nhiều vẻ kiều diễm và cho đàn ông kiếm được tiền, mà
đàn ông thấy đàn bà đẹp là động lòng, đôi khi đến mê mẩn tâm thần. Lửa
dục ấy đáng lí ra phải được điều hòa cho có thứ tự thì lại bừng bừng trong
huyết quản mà diệt mất nhân phẩm của họ. Tổ tiên chúng ta nén được sự
kích thích ấy, biết rằng nó quá mạnh rồi, không cần phải khêu thêm nó nữa.
Chúng ta trái lại, dùng cả ngàn cách để gợi tình, khêu ngọn lửa dục cho tới
khi nó nổ bùng lên. Quá quan trọng hóa bản năng tính dục, chúng ta quảng
cáo nó rầm rộ, bày nó ra ở khắp nơi. Để biện hộ cho sự túng dục, chúng ta
không ngần ngại tạo ra một thuyết về những tai hại của sự tiết dục, mà
không biết rằng, chế ngự được bản năng là nền tảng của mọi văn minh.
TƯ CÁCH
Tư cách cũng gần quan trọng bằng sức khỏe. Thiên chức cao cả nhất của
giáo dục là biến đổi những cá tính thô lỗ thành những con người đáng trọng
trong nhân quần, nghĩa là, như nhà tôi có lần đã nói, thành những cá nhân
luôn luôn chú ý tới người khác.
Bạn đừng bao giờ nói xấu ai cả. Những lời nói xấu, không sớm thì muộn,
luôn luôn sẽ rớt xuống đầu chính kẻ thốt ra, và có thể làm hại cho sự thành
công của ta trên đường đời. Nói xấu người khác là một cách bất lương để tự
khoe mình. Nếu không nói được những lời nhân từ, khuyến khích thì thôi,
đừng nói gì cả. Chẳng làm gì cả đôi khi là khôn, nhưng chẳng nói gì cả thì
lúc nào cũng là khôn.
TÔN GIÁO
Nếu bạn chỉ học khoa học thôi thì bạn sẽ khó hiểu được tôn giáo, trừ phi
bạn nghĩ như Voltaire rằng sự điều hòa trong vũ trụ tỏ rằng có một thứ trí
năng nguyên thủy tối cao nào đó. Chúng ta chỉ là những phần tử nhỏ li ti
