PHỤ LỤC: LOÀI NGƯỜI KHÔN HƠN MỖI NGƯỜI
Sau khi rút ra mười hai bài học của lịch sử, cuối năm 1968, ông Will
Durant lại rút thêm cho chúng ta một bài học về nhân sinh quan. Đã
nghiên cứu bốn chục năm về lịch sử văn minh thì dù chẳng muốn, ông cũng
thành một triết nhân, một đạo đức gia. Đây, chúng ta nghe ông mượn lời
khuyên thanh niên để cảnh cáo nền văn minh hiện đại của thế giới. Bài này,
không kiếm ra bản tiếng Anh, chúng tôi phải dịch theo bản tiếng Pháp
đăng trong tạp chí Sélection du Reader’s Digest, số tháng ba năm 1969.
Hôm nay nói chuyện với các bạn, tôi không muốn đóng vai trò ông lão
đầu bạc, tỏa ra một hào quang minh triết lõi đời. Xin các bạn cứ coi tôi như
một bạn đồng môn, dĩ nhiên là lớn tuổi hơn các bạn nhiều nhưng lúc nào
cũng ham học hỏi thêm như các bạn. Nếu các bạn thấy câu chuyện của tôi ý
sáo và nhạt nhẽo, thì xin các bạn nêm giùm cho tôi một hạt muối, cho tôi
được hưởng lòng khoan hồng của tuổi xanh đối với kẻ đầu bạc.
SỨC KHOẺ
Bạn nên gìn giữ sức khỏe: đó là điều tôi khuyên bạn trước hết. Hễ có
nghị lực là được. Trừ những bệnh có từ hồi sơ sinh hoặc từ tuổi thơ, còn
bao nhiêu bệnh khác, xét về phương diện sinh lí, đều do ta khinh suất mà
mắc phải, thiên nhiên khó bồi bổ lại được.
Cơ thể chúng ta được cấu tạo nhờ các thức ăn của chúng ta và tổ tiên
chúng ta. Đừng ham những món ngon ở các tiệm, chỉ tổ vừa làm cho nhẹ
túi, vừa khiến cho thân thể thêm nặng nề. Có lẽ một trong những lầm lỗi
chính của thời đại và xớ sở chúng ta là chỉ ngồi một chỗ, ít vận động mà
vẫn tiếp tục ăn uống như tổ tiên chúng ta hồi xưa cần có nhiều ca-lô-ri và
những bắp thịt rắn chắc. Dưỡng đường nào cũng đầy những bệnh nhân cơ
thể suy nhược vì ăn vô nhiều quá mà tiêu hóa không hết, cũng như một
quốc gia nhập cảng trội hơn xuất cảng.
Rồi bạn phải vận động nữa! Chức vụ bình thường của tư tưởng là hướng
dẫn hành động chứ không phải là thay thế nó. Thiếu hoạt động để được
