nhỏ đã kềm chặt người dưới quyền – các “khách” của họ, Lí không dễ lấn
át mà không gây rối loạn như đã nói. Trong khi đó, nhu cầu quyền lực đòi
hỏi thêm nhiều tay chân, thì việc có một số lớn tù binh như thế đem về
không những chứng minh được uy thế của ông với các thủ lãnh còn lại kia,
mà còn là công cụ cần thiết để khai thác đất đai cho ông hoàng đế điền chủ
nữa. Thế là sử ghi ông “xuống chiếu cho các tù binh đều được nhận người
cùng bộ tộc, cho ở từ trấn Vĩnh Khang đến châu Đăng, đặt hương ấp phỏng
theo tên gọi cũ của Chiêm Thành.”
Sử gia ngày nay chú dẫn đó là vùng Tương Dương của Nghệ An và
trên đất Yên Báy, Lào Cai phía tây bắc. Không thể thấy dấu vết Chàm còn
lại trên đất Tương Dương sâu trong thượng nguồn sông Cả, có lẽ lúc bấy
giờ còn của người thiểu số nào đó hay của người tộc Thái, vì lị sở của Lí
Nhật Quang là ở tận phía biển. Còn tù binh phía bắc thì chỉ có dấu vết gần
Thăng Long, vùng Bắc Ninh với chính dẫn chứng của Lê Văn Hưu (1272)
nơi cái mukhalinga chùa Giạm còn lại, nơi chùa Bà Già ở xã Đông Sơn,
huyện Tiên Du, dấu vết còn sót của thôn Bà Già thời Trần Nhật Duật
(1330), của Đa Gia Li thời Lí Thánh Tông từ trận chiến 1069. Lại còn có
thôn Đanh, xã Dương Xá, phủ Thuận Thành, Bắc Ninh lọt trong báo cáo
1938 cho Phủ Thống sứ Bắc Kì, chứng tỏ có một ngôi chùa Bà Đanh khuất
lấp ở đấy, đến năm này đã tuyệt tích rồi. Ngoài chứng cớ an trí hậu cung
Chàm ở Thăng Long, phía tây còn có vùng Ba Vì, Thạch Thất, Hoài Đức
liên hệ với ông thần sông Đáy Lí Phục Man, xưa có giáp Cam Giá (xứ Mía
Ngọt? 1117) quanh quẩn với làng Dừa Yên Sở, Đắc Sở nay, nối kết với
vùng hạ lưu Ứng Phong qua hành cung Lị Nhân (vùng Phủ Lí) lưu dấu nơi
các chùa Bà Đanh mà tên đặc biệt đã phát sinh các thôn Đanh Xá, xã Đinh
Xá của tỉnh Hà Nam bây giờ.
Bằng chứng “làm ruộng” của tù binh là ở nơi các công trình thờ
cúng còn lại. Ông hoàng đế điền chủ xây cất chùa tháp để bậc thiêng liêng
bảo trợ mùa màng cho mình. Mục đích được mùa là quan trọng nên tù binh
thờ thần khác thì vua cũng theo đó mà thờ, không thắc mắc. Cho nên ta mới
thấy có chùa Bà Đanh/Banh mang tính phồn thực, ý nghĩa này cũng nằm
