Mối liên kết vây cánh bằng quan hệ thông gia không làm cho các
tiểu thủ lãnh vùng ngoại biên can thiệp được vào việc triều chính trong lúc
thân tộc thông gia gần Thăng Long chiếm ưu thế, chồng thêm với một
truyền thống thiên về dòng mẹ cũ. Thái Tông lúc lên ngôi đã phong cho ba
người cha vợ các chức mang ý nghĩa tôn trọng: đó là những “Thượng
tướng” An
quốc, Phụ
quốc, Khuông
quốc làm sử quan Ngô Sĩ Liên ngạc
nhiên và bất bình. Họ Đỗ sẽ nổi bật lên khi dòng chính gặp khủng hoảng.
Nhân Tông không con (chính thức?), nhờ thần thánh can thiệp trong vụ
Giác Hoàng đã gặp chống đối, tình hình giống như là đã có sự tranh giành
giữa các hệ phái Phật Giáo đương thời mà mỗi bên đều đi tìm một quyền
hành thế tục nâng đỡ. Người cha (Từ Vinh) chống đối với phe Đại Điên,
thất bại, người con, Từ Đạo Hạnh thành công, và trong trường hợp này là
chống đối với những người đứng sau nhân vật Giác Hoàng. Đạo Hạnh thoát
chết nhờ Sùng Hiền hầu, một trong bốn ứng viên có con chờ nối nghiệp
Nhân Tông. Rốt cục phe Giác Hoàng bại và con Sùng Hiền hầu lên ngôi:
Thần Tông. Người thắng thế có vợ họ Đỗ, nghĩa là liên kết được với tông
tộc Đỗ, đẩy lùi được ảnh hưởng địa phương, vùng Trại! Thấp thoáng ngay
từ đầu đã có Đỗ Thiện từ cung đình đi báo cho cha mẹ ruột biết có việc
truyền ngôi – Đỗ Thiện mang chức “nội nhân” khiêm nhường nhưng là tác
giả của bộ Sử kí
hư ảo, bằng chứng khả năng trí thức khiến hai năm sau đó
có thể đã được lên chức trông coi phủ Thanh Hoá (1129), đề phòng phản
ứng tiếp theo.
Có tranh giành nên việc truyền ngôi đã diễn ra trong một tình thế
căng thẳng, giống như một vụ phòng chống đảo chính ở đời sau, được thực
hiện bởi một người nắm quân lính nội bộ. “Hoàng thái tử lên ngôi trước
linh cửu” (Nhân Tông), cửa thành đóng chặt, có cấm quân cầm binh khí
trước điện Thiên An nơi vua ra triều, rồi mở cửa ngách cho vương hầu văn
võ vào chịu mệnh, chận trước mọi phản kháng. Chỉ chưa được một tháng,
vua mới đã bỏ áo tang khiến sử quan chê trách về việc các quan đương thời
không biết phép tắc, “Lễ” nghĩa theo cách ông ta học được. Tuy nhiên rõ
ràng sự việc đã giống như người ta muốn xoá gấp quá khứ Nhân Tông để
