BÀI SỬ KHÁC CHO VIỆT NAM - Trang 246

Dù rằng ngày nay có người cố tìm dấu vết thương nghiệp trong đời

Lê sơ nhưng rõ ràng là ngoài các chứng cớ thành lập chợ búa, đã không
thấy những hoạt động ngoại thương ảnh hưởng đến triều đại mà lại còn
thêm các hành động hạn chế ngay từ trên triều đình. Các quan sứ đi Bắc
gồng gánh buôn bán lúc về bị bêu xấu công khai tuy sau đó hình như có thể
tiếp tục, theo cách “hối lộ” vật quý cho vua như trường hợp sứ thần mua
cho Nghi Dân (1459/1460), Quách Hữu Nghiêm mua áo long cổn (1502) –
hẳn là cho Hiến Tông, ứng hợp với một điều trong chương Vi chế của
Quốc/Lê triều hình luật!

Thánh Tông mới lên ngôi đã có lệnh khuyến

khích làm ruộng, ngăn cấm không được “bỏ gốc theo ngọn, kiếm chuyện
buôn bán làm trò du thủ du thực” khiến nhà nước không thể kiểm soát
người được. Có thể đó là do lối nhìn hẹp hòi từ nguồn gốc rừng núi của tập
họp Lê và phe nhóm quen lối trao đổi hàng hoá ở khu vực nhỏ, thấy tức tối
trước món lợi lộc liên quốc gia của đám sứ thần vốn là người trung châu
(họ Trần nhiều rõ rệt) đưa về. Và biện minh cho thái độ phủ nhận đó lại là
mớ tư tưởng nho gia chống đối việc “bỏ gốc (nông) theo ngọn (thương)”
như đã thấy trên. Đồng thời cũng là do sự thần phục Minh đã ảnh hưởng
đến tình trạng co rút của đất nước trong lúc các tập đoàn phương Tây chưa
bén mảng đến vùng đất này. Thế là cuộc sống vẫn gói trọn trong vòng nông
nghiệp và buôn bán nhỏ mà dấu hiệu xây cất chợ lại là một minh chứng. Và
khủng hoảng nếu có xảy ra tất nhiên là ở tương quan giữa dân số và số
lượng đất đai khai thác nuôi sống họ.

Vấn đề dân số Đại Việt / Việt Nam là một trong những ngõ bí của

các nhà nghiên cứu nhiều tham vọng. Chúng ta có những con số ở Địa dư
chí
của Nguyễn Trãi nhưng không thể giải thích được những bất hợp lí của
chúng. Li Tana trong một luận án nổi tiếng của bà đã tìm cách giải quyết
theo tình hình tưởng có thể được, cho từ thế kỉ XV đến thế kỉ XVIII. Đỗ
Quang Chính lúng túng với các con số ở thế kỉ XVII của Đàng Ngoài đành
chỉ có thể kết luận gọn: “dân đông” mà thôi. Nguyễn Đình Đầu muốn tìm
những con số liên tục nhưng cũng chỉ là giả định để lấp chỗ trống nên vẫn
không có tính thuyết phục. Vấn đề khó khăn hẳn không phải chỉ là sự kiểm

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.