BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 106

cách kêu gọi người Việt Nam có thái độ hữu hảo anh em với kẻ chiếm đóng
Nhật.
"Hợp tác Pháp - Nhật là chân thành không có ẩn ý, trên các lĩnh vực trí tuệ và
văn hoá. Đây là sự hợp tác hoàn toàn thân thiêt và tin cậy lẫn nhau. Hậu quả là
rõ ràng. Người An Nam nếu không làm gì để chống lại lợi ích của sự nghiệp
chung Pháp - Nhật, giao du với người Nhật tiếp đón người Nhật và buôn bán với
họ, tìm hiểu những điều mới lạ ở nước Nhật, thì họ đều là những người góp
phần vào sự nghiệp hợp tác đó. Họ đáng được cổ vũ chứ không phải nghi ngờ
và chúng tôi tin chắc nhà cầm quyền Pháp sẽ tin họ".
Để cân bằng với ảnh hưởng của Nhật Bản, mà báo Indochine (Đông Dương) nói
gì thì nói, cũng là nhằm mục đích cuối cùng chống lại sự có mặt của người da
trắng ở châu Á, đô đốc Decoux ra sức xây dựng một thực thể Đông Dương chân
chính. Một liên bang được nước Pháp trợ lực và dìu dắt nhưng thừa nhận lịch sử
và văn hoá của mỗi nước, mỗi miền. Người châu Âu được yêu cầu thay đổi thái
độ đối với người bản xứ, chấm dứt tình trạng một quan chức người Việt cai trị
một triệu dân nhưng lại lĩnh lương bằng một phó quản hải quan người Pháp(3).
Không còn vấn đề nhắm mắt làm ngơ trước nạn hối lộ trong quan trường, không
còn vấn đề tuyển dụng công chức người Âu tài năng kém cỏi chỉ vì dựa vào quy
định những công việc dành riêng cho người Âu. Chính thức cấm xưng hô mày
tao với viên chức người Việt. Các cách đối xử tồi tệ sẽ bị phạt và uy quyền
truyền thống ở mỗi nước ở Đông Dương được ca ngợi hết lời. Chưa bao giờ
Hoàng đế Bảo Đại được đề cao chúc tụng như trong thời kỳ này. Sau này Nhà
vua giải thích: "Một chính sách tôn trọng lúc đầu khi ông ấy (chỉ Decoux) thấy
mình yếu nhưng khi ông ta thấy mình vững rồi thì lại như trước và còn tệ hơn"
(4). Tuy nhiên chính quyền bảo hộ ngày càng rơi vào tình thế khó xử. Pháp mất
nước, chính phủ mới hợp tác với Đức do Pétain đứng đầu rời khỏi Paris rút về
Vichy.
Ở Việt Nam cũng như trên toàn bán đảo Đông Dương ảnh hưởng và quyền lực
của Pháp vẫn được duy trì, trong lúc chiến tranh Thái Bình Dương sắp nổ ra,
bán đảo Đông Dương không thể không dính líu vào cuộc xung đột. Nhật Bản
ngày càng tăng cường sức ép hạn chế thẩm quyền của nhà nưôc bảo hộ. Sau này
những hành động kháng chiến của những phần tử theo De Gaulle ở Đông
Dương đã tăng thêm tình thế khó xử của chính quyền bảo hộ của Decoux. Hoạt